Siyasi Tarih 2 Final 18. Deneme Sınavı

Yanıt Açıklaması:

AET çerçevesinde yürütülen entegrasyon çabaları 1989 sonrasında vites büyütecek, 1992 yılında imzalanan Maastricht Antlaşması’yla topluluk uluslararası bir yapıdan uluslarüstü bir yapıya dönüştürülecektir. Antlaşma’nın yürürlüğe girdiği 1992 yılından itibaren örgütün adının Avrupa Birliği’ne (AB) dönüştürülmesi sadece bir isim değişikliğine değil, aynı zamanda söz konusu yapı değişikliğine de işaret etmekteydi. 

Yanıt Açıklaması:

Savaş sonrası SSCB bir yandan memleketi yeniden inşa ederken diğer yandan çevreleme politikasına karşı önlemler almaya çalışıyordu. Savaş sırasındaki “demokrasi cephesi” dağılınca SSCB “iki kamp teorisini” benimsedi. Buna göre kapitalizmle komünizm birbirlerine düşman iki dünya sistemiydi ve birinden biri yok oluncaya değin aralarındaki mücadele sürecekti. 

Yanıt Açıklaması:

Sözlü olarak yapılan bu antlaşmaya göre SSCB Romanya’da %90, Bulgaristan’da %75, İngiltere ise Yunanistan’da %90 nüfuza sahip olacaklardı. 

Yanıt Açıklaması:

1970’ler ve 1980’lerde uluslararası literatüre giren “Yeni Sanayileşen Ülkeler” kavramının tüm tanımlarında dört “Asya Kaplanı”-Hong Kong, Singapur, Tayvan ve Güney Kore-yer almaktaydı. 

Yanıt Açıklaması: Çin

Yanıt Açıklaması:

Doğu Avrupa’daki sosyalist rejimlerin 1989’da, SSCB’nin ise 1991’de dağılmasının ardından dünyadaki diğer komünist rejimler de birer birer değişim sürecine girdiler.

Yanıt Açıklaması:

1945 sonrası ekonomik olarak çöken Avrupalı kapitalist devletler, ABD yardımlarının etkisiyle hızla ekonomik kalkınma sürecine girmişler ve artan ekonomik güçleri sayesinde ABD ekonomisi karşısında oldukça özerk bir konum kazanmışlardı. 

Yanıt Açıklaması:

Eylül 1955’te Mısır, Çekoslovakya ile silah yardımı anlaşması imzalamış ve bu yolla SSCB Orta Doğu’ya girmişti. Bunu, Kasım 1955’te SSCB ile Suriye arasında imzalanan ilk ticaret anlaşması izledi. Araplar, SSCB’den çekinmediler. Her şeyden önce, SSCB ile ortak sınırları yoktu ve SSCB eski sömürgeci ya da mandater Batılı devletlerden biri değildi. Ayrıca, pek çok Arap devleti SSCB’den tehdit algılamadığı gibi bazıları ABD baskısından rahatsızlık duyuyordu. Üstelik İsrail’in kurulmasında ve sonrasında genişleme politikası izlemesinde en önemli rolü, yine ABD oynamıştı. 

Yanıt Açıklaması:

Şah yönetimi 1950’lerden itibaren ABD ile yakın ilişkiler kurmuş, İran’ı bölgede Türkiye ve İsrail’le birlikte en önemli Batı yanlısı ülkelerden biri hâline getirmişti. Petrol gelirlerindeki artış özellikle Amerikan silahlarıyla teçhiz edilmiş büyük bir ordunun yaratılması için de kullanılmıştı. Şah, İran’ı bölgesel bir güç hâline getirmeye çalışmaktaydı. Bu durum, bölgedeki devletlerde endişe yaratmaktaydı. Şah rejiminin en önemli özelliklerinden biri de anti-demokratik baskıcı niteliğiydi. Yasa dışı ilan edilen komünist TUDEH Partisi yönetimin değişmesinden yanaydı. 

Yanıt Açıklaması:

1970’lerde başlayan fakat önemli bir sonuç alınamayan Avrupa Güvenlik ve ‹ş birliği Konferansı (AG‹K) görüşmelerinde kısa zamanda önemli mesafeler alındı. 1990 Kasım’ında Yeni Avrupa İçin Paris Şartı ile birlikte imzalanan Avrupa Konvansiyonel Kuvvetler Antlaşması (AKKA) ile tarihin en kapsamlı silahsızlanma antlaşması ortaya çıktı.

Yanıt Açıklaması: Bu durum güç dengelerinin değişmesine neden olmuştur. 1956’da Nasır yönetimi Nil nehrine bir baraj kurmak istedi ve finansal kaynağa ihtiyaç duyduğu için Süveyş Kanalı’nı kendi denetimine aldı. Ardından, İngiltere, Fransa ve İsrail kanalı işgal etti. Önce İsrail daha sonra İngiltere ve Fransa “kanalı korumaya alma” gerekçesi ile Mısır’a saldırdı. ABD ve SSCB’nin de müdahil olmaları ile sorun BM’e gitti. Varılan anlaşmaya göre İsrail, İngiltere ve Fransa Kanal bölgesinden çekildi. Süveyş bunalımının önemi, Arap dünyasında kamplaşmanın ve Arapların Bağdat Paktı üyelerine karlı takındıkları tutumun sertleşmesinden kaynaklanmaktadır. Kamplaşma Suriye bunalımında da artarak sürdü ve sonunda Irak’ta yönetim değişikliğine değin varacak gelişmelere yol açtı.

Yanıt Açıklaması:

Doğu Asya Mihver devletlerin açtığı cephelerden biri olmakla beraber bu bölgede yalnızca Japonya savaşmıştır. 

Yanıt Açıklaması:

NATO askeri bir yapılanma olduğundan Avrupa ekonomisi üzerinde direkt bir etkisi olmamıştır. 

Yanıt Açıklaması:

Nasır’ın 29 Ekim 1956’da Süveyş Kanalı’nı kendi denetimine almasıyla İsrail Mısır’a savaş ilan etmiştir. Ardından İngiliz ve Fransız birliklerinin “kanalı koruma altına alma” amacıyla kanalı işgal etmesiyle devam eden gelişme Süveyş Bunalımı olarak adlandırılmaktadır. 

Yanıt Açıklaması:

7-10 Aralık 1987’de yapılan Washington Zirvesi’nde anlaşmaya varıldı ve tarihte ilk defa nükleer silahların azaltılması yönünde bir antlaşma- Orta Menzilli Füze Antlaşması (INF) imzalandı. Orta menzilli nükleer füzelerin sınırlandırılmasına yönelik bu antlaşmanın anısına yukarıda görülen para basılmıştır. 

Yanıt Açıklaması: ABD - İngiltere - Sovyet liderleri Almanya'nın teslim olmasından sonra Avrupa'da oluşan sorunların çözümü için bir araya geldiler. Her ne kadar Sovyetlere karşı ABD - İngiltere - Fransa bir ittifak oluştursada sonradan 9 maddeden oluşan ve ilgili ülkelerin dışişleri bakanlarının oluşturacağı bir konsey ile barış antlaşması hazırlamaları kararlaştırıldı.

Yanıt Açıklaması:

35 yıldır iktidarda bulunan Todor Jivkov, Berlin Duvarı’nın yıkılışının ertesi günü 10 Kasım 1989’da iktidardan indirildi, yerine reformcu Petar Mledanov getirildi. Bu tarihten sonra ülke içinde hâlâ etkili ve örgütlü bir muhalif güç olmasa da Komünist Parti değişim sürecini kendisi başlattı. 

Yanıt Açıklaması:

İran’da 1950’lerden itibaren yönetimi elinde tutan Şah Muhammed Rıza Pehlevi, ülkenin modernleştirilmesi yönünde bir politika izlemekteydi. Bunu yaparken de dayandığı temel unsur, özellikle 1973 Petrol Krizi’nden sonra birkaç kat artan muazzam petrol gelirleriydi.