Siyasi Tarih 2 Final 5. Deneme Sınavı

İngilizlerin havadaki üstünlüklerinin en önemli sebebi avcı uçağı kontrol sistemiydi. Buna göre radar sistemlerinden gelen bilgi, bir kontrol istasyonuna aktarılıyor ve sonra avcı uçaklarını muharebeye yönlendirmek amacıyla kullanılıyordu. Almanların bu sistem hakkında bilgilerinin zayıflığı etkili plan yapmalarına engel oldu. 

Gorbaçov yönetimi, sadece ABD ile değil, diğer Batı ülkeleriyle de ilişkilerini geliştirmeye çalıştı. Gorbaçov, SSCB’nin bir Avrupa ülkesi olduğunu belirterek, Avrupa’da barış ve iş birliğinin geliştirilmesi yönünde özellikle Fransa, İngiltere ve Batı Almanya’ya sıcak mesajlar yolladı. İlişkilerin 1960’ların başından beri çok soğuk olduğu, komünist aile içindeki düşman kardeş Çin’le de ilişkilerin düzeltilmesi için diplomatik temaslara hız verildi. Bu çabalar sonuçsuz kalmadı ve Avrupa ülkeleriyle ilişkiler güçlendirildi, Çin’le yeni bir barış süreci başlatıldı. 

2000 yılında yapılan seçimler sonucunda başkan olan Bush döneminde dış politika yaşanan değişimlerin en temel nedeni 11 Eylül saldırılarıdır. 

ABD ve SSCB arasında bir savaş çıkma ihtimalini ortadan kaldıracak adımlar atılması çerçevesinde, Temmuz 1955’te ABD, Fransa, İngiltere ve SSCB yetkilileri Cenevre’de bir araya gelerek ilk defa görüşmüşlerdir.

Bush yönetiminin bu dönemde en önemli dış politika gündem maddesini Irak’ın Kuveyt’i işgal etmesiyle başlayan Körfez Krizidir. 

Blitzkrieg hızlı ve ani saldırılarla düşmanın düzenli bir savunma kurmasının engelleyip sonra da ölümcül darbeyi vurmasına dayalıdır Yıldırım savaşı olarak da anılmaktadır. 

SSCB’nin uzay ve roket teknolojisindeki ilerlemeleri ABD’nin askerî stratejilerinde önemli değişikliklere gitmesine sebep olmaktaydı. NATO’nun Kitlesel Karşılık Stratejisi çerçevesinde, SSCB’nin askerî ve sanayi tesislerinin yerlerinin öğrenilmesi gerekli hâle gelince, ABD 1957’den itibaren SSCB üzerine U-2 adı verilen casus uçaklar uçurmuştur. 

Birinci olarak, Carter yönetimi 1980 Ocağı’nda İkinci Soğuk Savaşı resmen başlatan yeni doktrinini açıkladı. “Carter Doktrini” olarak adlandırılan bu doktrin, Orta Doğu’da Amerikan çıkarlarına karşı girişilebilecek bir harekete, ABD’nin gerekirse askerî güç kullanarak doğrudan müdahale etmesini içermekteydi. 

ABD, 8 Eylül 1954’te Batı Bloku’ nun Güneydoğu Asya parçasını oluşturacak bir örgüt kurdu: Güneydoğu Asya Antlaşması Örgütü (South East Asia Treaty Organization, SEATO). İngiltere, Fransa, Yeni Zelanda, Avustralya, Filipinler, Tayland ve Pakistan’ın katıldığı bu askerî ittifak bölgedeki “komünist yayılmayı” “çevreleme” hedefini taşıyordu. ABD, bu ittifak zincirinde bir boşluk olarak gördüğü Formoza (Tayvan) ile 2 Aralık 1955’te ayrı bir ittifak antlaşması imzaladı. Sonuç olarak 1950’lerin ortasında ABD çevrelemeyi Japonya’dan Güneydoğu Asya’ya uzatmıştı. 

İran İslam Devrimi’nin en önemli etkilerinden biri de bölgede İslamcı dalgalanmayı hızlandırması oldu. İran İslam Devrimi’nin başarısı bölgedeki İslamcı grupları hem cesaretlendirdi hem de destek alabilecekleri büyük bir devletin ortaya çıkmasını sağladı. 

1945’ten sonra Hitler karşıtı koalisyonun dağılmasının ardından ABD ile SSCB arasındaki mücadeleyi anlatır. “Soğuk Savaş, ikinci Dünya Savaşı’nın ardından, birbiriyle yarış hâlindeki iki süper gücün ve bunların başını çektiği iki kutuplu uluslararası sistemin geçerli olduğu süreçtir”. 

İki NATO müttefiki olan Türkiye ve Yunanistan, ABD’nin teşvikiyle Yugoslavya ile ittifak antlaşması yaptılar. Bled kentinde imzalanan “Karşılıklı Yardım Paktı” nda taraflardan birine yapılacak saldırının tüm imzacı üyelere yapılmış sayılacağı ifade edilmekteydi. Hruşov, Yugoslavya’nın tamamen Batı’nın güdümüne girmemesi için bu ülkeyle yakınlaşma politikasını takip etti ama Tito her iki bloka da eşit mesafede kalarak Bağlantısızlar Hareketi’nin önderlerinden biri olmayı tercih etti. 

Bu çerçevede ortaya atılan “yeni dünya düzeni” kavramı sadece ABD hegemonyasına dayalı tek kutuplu bir uluslararası sistemi değil, aynı zamanda Batı dünyasına ait ekonomik, siyasal, ideolojik ve kültürel değerler ile kurumların da tüm dünyaya benimsetilmesini ve yerleştirilmesini ifade etmekteydi. 

Ağustos 1961’de SSCB’nin isteğiyle Demokratik Almanya hükûmeti Doğu ve Batı Berlin’i fiziki olarak da birbirinden ayıran bir duvarın inşasına başladı. Berlin Duvarı, yıkılacağı 1989’a kadar, Soğuk Savaş’ın en çarpıcı sembolü olarak kalacaktır. 

Savaş sonrası1944 Ekim’de De Gaulle önderliğinde Ulusal Birlik Hükümeti kuruldu. De Gaulle Fransası’nın en tipik özelliklerinden biri Anglo-Amerikan ittifakında olan güvensizliğiydi. Bu doğrultuda Aralık 1944’de SSCB ile ittifak antlaşması imzaladı. 

1991 yılında Somali’de merkezî hükûmetin çökmesi üzerine kabileler arasında çatışmalar ortaya çıktı. Altı büyük kabile tarafından merkezî iktidarı ele geçirmek üzere örgütlenen askerî ve siyasi yapılar kendi içlerinde savaşmaya başladılar. ‹ç çatışmalar devam ederken Somali Batılı güçlerin BM şemsiyesi altında ağır insan hakları ihlallerini önlemek için müdahale edilen devletin izni alınmaksızın güç kullanılmasına izin veren “insani müdahale” kavramını kullanarak müdahalede bulundukları ilk yer oldu. BM Birleşik Barış Gücü’nün (UNITAF) tarafları silahsızlandırma faaliyetleri başarılı olamadı ve 1994’te Somali’den çekildi. 2003’e gelindiğinde Somali’deki iç savaş hâlâ sona ermemişti.