TÜRK DIŞ POLİTİKASI I Dersi ATATÜRK DÖNEMİ TÜRK DIŞ POLİTİKASI (1923-1938) soru detayı:

PAYLAŞ:

SORU:

16 Temmuz 1925’te Milletler Cemiyeti Meclisi’ne sunulan raporda Musul sorunu için nasıl bir çözüm önerilmiştir?


CEVAP:

Milletler Cemiyeti Meclisi, Türk - İngiliz askerî güçlerinin Musul sınır bölgesinde yer yer çatışmaya başlaması üzerine 29 Ekim 1924’te yaptığı toplantıda Musul’u Hakkâri’den ayıran eski vilayet sınırını “Brüksel Hattı” adıyla geçici sınır olarak tayin etti. Milletler Cemiyeti’nin kurucularından ve en nüfuzlu üyelerinden biri olan İngiltere, barışı sağlamakla görevli bu kurumu yönlendirerek Türkiye aleyhine kararlar çıkarttı. Kurdurulan komisyon, 16 Ocak 1925’te çalışmalarına başladı. Bölgede yaptığı incelemeler sonucu hazırladığı raporu 16 Temmuz 1925’te Milletler Cemiyeti Meclisi’ne sundu. Rapor esas olarak Türkiye - Irak sınırının “Brüksel Hattı” olmasını, Musul bölgesinin birincil tercih olarak Irak’a bırakılmasını içermişti. Ancak raporda belli şartlar da öne sürülmüştü. Bunlar;
• Irak, 25 yıl Milletler Cemiyeti mandası altında kalacaktır.
• Adaletin yürütülmesi ve okullardaki eğitim için Kürtlerden memur istenecek, Kürtçe resmî dil kabul edilecektir.
• Manda sona erer ve Kürtlere özerklik sağlanmazsa halk Araplar yerine Türkiye’yi tercih edecektir. Türkiye’nin durumu Irak’tan daha iyi olduğundan bölgenin o zaman Türkiye’ye devri gerekecektir.