SORU: 1864 Vilayet nizamnamesi ile getirilen diğer yenilikler nelerdir?
CEVAP: Vilâyet, sancak, kaza ve köylerin idare şekliyle idari birimlerin başındaki yöneticilerin görev ve sorumluluklarını belirleyen nizamnameye göre, taşradaki en büyük idari birim olan vilâyetleri vali yönetecek; vilâyetler, mutasarrıfların yönettiği liva/sancaklardan; livalar, kaymakamların yönettiği kazalardan; kazalar ise muhtarları n yönettiği köy/karyelerden oluşacaktı. Vilâyetin mülki, mali, adli ve güvenlik işlerinden vali sorumluydu. Yetkileri arttırılan valinin maiyetinde, mali işlere bakan muhasebeci, yazışmalara bakan mektupçu, bayındırlıktan sorumlu umur-ı nafıa memuru, ticaret ve ziraat memuru, 1871’den itibaren maarif müdürü, tapukadastrodan sorumlu defter-i hakani müdürü, emlâk ve nüfus memurları, evkaf müdürü, hükümetle konsolos ve ecnebi memurlar arasındaki ilişkilere aracı olan umur-ı hariciyye memuru ve asayişten sorumlu alaybeyi gibi birçok bürokrat ve görevli vardı. Valinin başkanlığında toplanan Vilâyet idare Meclisi (Meclis-i idare-i Vilâyet), mutasarrıfların başkanlığında toplanan Liva idare Meclisi ve kazalarda da kaymakamı n başkalığında toplanan Kaza idare Meclislerinin doğal üyelerini, vilâyet, sancak ve kaza bürokrasisinde yer alan görevliler oluşturmakta; ayrıca, ikisi Müslim ikisi gayrimüslim dört üye bu meclislerde halkı temsil etmekteydi.
