MODERN ORTADOĞU TARİHİ Dersi Ortadoğu Tarihi’nde Haşimîler: Irak ve Ürdün soru detayı:
SORU:
1864 vilayetler nizamnamesinden sonra Irak'ta nasıl biryapılanmaya gidildi?
CEVAP:
1864 vilayetler nizamnamesinden sonra buralarda da modern yapılanmaya
gidildi. Buna göre Musul, merkez sancak ile birlikte Kerkük ve Süleymaniye
sancaklarına; Bağdat, Hille, Divaniye, Semave, Şamiye, Kerbela sancaklarına
bölündü. Basra da Ammare, Müntefik ve Necid sancakları ile bunlara bağlı
kazalardan meydana gelmekteydi. Kuveyt’deki yerel yöneticilere kaymakamlık
verilerek önce Bağdat sonra Basra’ya bağlandı. Bölgeye en büyük hareketliliği
ise 1869 yılında Bağdat’a vali olarak atanmış olan Midhat Paşa getirdi. Tuna
vilayetindeki başarılı deneyimiyle Bağdat’a gelen Midhat Paşa, bölgede ulaşım,
eğitim, sağlık ve benzeri alt yapı faaliyetlerinin yanı sıra, kabileler arasındaki
çekişmelerin doğurduğu güvenlik buhranını da çözmeye çalıştı. Bununla yetinmeyerek,
Osmanlı Devleti’nin uzun zamandan beri Basra körfezinde kaybetmeye
başladığı nüfuzunu yeniden tesis etmeyi başardı. Bütün bu faaliyetler ve özellikle
Irak coğrafyasında eğitimin yaygınlaşması, Irak kökenli pek çok subay ve
bürokraside memurun yetişmesine imkân tanıdı. Hatta bu yetişen Irak kökenli
asker ve memurlar aynı zamanda, diğer Osmanlı Arap vilayetlerinin idaresinde
de görevler aldı.