SORU: 19. yüzyılda Osmanlı coğrafyasında ulus devletler kurulurken ötekileştirme adına farklı yöntemler kullanılmıştır. Bunun sonucu olarak Rusya ve Batılı devletler nasıl bir yol izlemişlerdir?
CEVAP: Rusya ve Avrupa devletleri parçalamaya karar verdikleri ülkede her şeyden önce işbirliği yapabilecekleri bir gruba ihtiyaç duymuştur. Öncelik dinî, etnik ve kültürel açıdan kendine yakın hissettiği ve gördüğü topluluklardır. Bu nedenle Osmanlı coğrafyasında gerçekleştirmeyi planladıkları projeleri gerçekleştirmek adına Balkanlar’da yaşayan Müslüman olmayan unsurlar kullanılmıştır. Plânın başarıya ulaşabilmesi için Müslüman ile gayrimüslim arasındaki dengenin bozulması kaçınılmaz görülmüştür. Dengeyi bozmak için ilk etapta kilise ve eğitim kuruluşları kullanılmış, ikinci aşamada tedhiş (terör) örgütleri devreye sokulmuştur. Son aşamada ise yabancı ordunun askerî harekâtı ve işgali devreye girmiştir.
