TEMEL İNSAN HAKLARI BİLGİSİ II Dersi Birleşmiş Milletler ve İnsan Haklarının Korunmasında Dolaylı Etkiye Sahip Başlıklar soru detayı:

PAYLAŞ:

SORU: 1909 yılındaki Kanun-ı Esasi’side Padişahın yasama yetkilerine getirilen sınırlar nelerdir?


CEVAP: • Padişahın anlaşma yapma yetkisi alanındadır. Genel af ilânı ile barış, ticaret ve arazi terki anlaşmaları yapılması, Meclis-i Umumi’nin onayı şartı ile padişaha bırakılmıştır (md.7). Bu hüküm, mebusların ve İttihat ve Terakki’nin ulusal bağımsızlık bilincini göstermektedir. • Yasama lehine olan bu yenilik, Âyan ve Mebusan meclislerinin her kasım ayı başında davetsiz toplanması (md.43) ve izin almadan yasa önerme hakkına sahip olmasıdır (md.53). • Padişahın meclislerden çıkan kanunları onaylama yetkisi ile ilgilidir. Padişah meclisten çıkan kanunu onaylamak ya da iki ay içinde yeniden görüşülmek üzere meclislere geri göndermek yetkisine sahiptir. Meclisler bu metni yeniden üçte iki çoğunlukla kabul ederse, padişah artık bunu onaylamak zorundadır (md.54). • Heyet-i Âyan görüşmelerinin açık olarak yapılmasıdır (md.121). Burada amaç, üyeleri padişah tarafından seçilen Heyet-i Âyan’ı kamuoyu denetimine açarak padişahın yetkilerini denetlemektir.