ANAYASA HUKUKU Dersi Türkiye’de Anayasa Gelişmelerine Genel Bakış soru detayı:

PAYLAŞ:

SORU:

1921 anayasasının özellikleri nelerdir?


CEVAP:

TBMM Hükûmeti’nin dayandığı ilkeler, 20 Ocak 1921 tarihli Teşkilat-ı Esasiye Kanunu ile daha açıklığa kavuşturuldu. 1876 Kânûn-i Esâsî’si henüz resmen yürürlükten kaldırılmadığı için, bu anayasa, sadece 24 maddelik kısa bir metin olarak kaleme alındı. Fakat 1921 Anayasası’nın artık Kânûn-i Esâsî’den çok farklı temellere dayanmakta ve yeni bir Türk Devleti’ni kurmakta olduğu açıktı. 1921 Anayasası’nın en önemli yeniliği ve en devrimci ilkesi, millî egemenlik ilkesidir (m.1). Bu anayasa, saltanatın kaldırılacağı yolunda bir hüküm taşımamakla beraber, millî egemenlik ilkesinin, kişisel egemenliğe dayanan monarşik bir yönetim sistemiyle bağdaşamayacağı açıktır. Anayasa, yasama ve yürütme kuvvetlerinin TBMM’de toplandığını (m.2), meclisin bakanlara yön gösterebileceğini ve gerektiğinde onları değiştirebileceğini (m.8) belirtmektedir. Nihayet 1921 Anayasası, il ve nahiyelerde halk idaresi, yani yerinden yönetim ilkesini kabul etmiştir. 1921 Anayasası’nın kurduğu bu hükûmet sistemi, meclis hükûmeti sisteminin tipik bir örneğidir.