ULUSLARARASI SOSYAL POLİTİKA Dersi Çok Uluslu Şirketler, Uluslararası Sendikalar ve Sosyal Politika soru detayı:

PAYLAŞ:

SORU: 1960’lı ve 1970’li yıllar, genel olarak çok uluslulara ilişkin güçlü uluslararası önlemlerin alınması gerektiğinin savunulduğu yıllar olmuşturlar. Bu durum nasıl açıklanabilir?


CEVAP: 1960’lı ve 1970’li yıllar, Şili’de demokratik bir biçimde seçilmiş olan Allende yönetiminin darbe ile devrilmesinde, ABD kökenli bir ulus ötesi şirket olan ITT’nin oynadığı rol ve bazı şirketlerin ırkçı güney Afrika rejimleri ile işbirliği yapması, ulus ötesi şirketlere karşı tepkileri yoğunlaştırmıştır (Pursey, 1998). Bu kapsamda, Birleşmiş Milletler bünyesinde az gelişmiş ülkelerin oluşturduğu 77’ler grubunun da desteklediği çok uluslulara ilişkin bir düzenleme yapılması girişimi başlatılmıştır. 1973 yılında BM Ekonomik ve Sosyal Konseyi atadığı bir Saygın Kişiler Grubuna çok uluslu şirketlerin faaliyetleri ve kalkınma sürecindeki rolleri konusunda bir Rapor hazırlama görevi vermiştir. Hazırlanan Raporda, çok uluslu şirketlerin yatırımlarının, yatırımların yapıldığı ülkelerin kalkınma amaçları ve ulusal çıkarlarıyla çelişebileceği belirtilmiş, çok uluslu şirketlerin anavatanı olan ülkelerin hükümetleri ile yatırımların yöneldiği ülke hükümetlerinin işbirliği yaparak çok uluslu şirketlerin faaliyetlerini düzenlemesi gerektiği savunulmuştur. Rapor, ulusal piyasalara olduğu gibi uluslararası piyasalara da devletlerin müdahale edebileceği ve çok ulusluların faaliyetlerinin ulusal ve küresel düzenlemelerle denetlenebileceği inancının ifadesi olmuştur (Linden, 2000). Grubun önerileri doğrultusunda, çok uluslu şirketlere ilişkin sürekli bir hükümetler arası forum niteliğini taşıyan BM Ulus Ötesi Şirketler Komisyonu kurulmuştur. Grubun önerileri, ayrıca, BM Ulus Ötesi Şirketler Merkezinin kurulmasına yol açmış ve Merkez 1974 yılında BM’in New York’taki merkezinde faaliyetlerine başlamıştır.