CEVAP:

Hiçbir partinin tek başına hükûmeti kuracak sayda milletvekili çıkaramadığı 1961 seçimlerinden sonra Türkiye koalisyonlarla tanıştı. 1965 seçimlerine kadar ilk üçü CHP Genel Başkanı İsmet İnönü, sonuncusu da AP listesinden Kayseri’den bağımsız seçilen Suat Hayri Ürgüplü’nün başbakanlığı altında art arda dört koalisyon hükûmeti kuruldu.

Siyaset ve ekonomiye yaklaşımları farklı iki partinin kurduğu CHP-AP koalisyonu oldukça güç koşullar altında görev yaptı. AP’nin Yassıada’da mahkûm edilen DP’lilerin affı konusunda diretmesi ve ordunun bu konuda taviz vermeyen bir tutum sergilemesi koalisyon hükûmetinin sonunu getirdi ve İnönü 30 Mayıs 1962’de Cumhurbaşkanı Gürsel’e istifasını sundu. Gürsel hükûmeti kurma görevini yeniden İnönü’ye verdi. İnönü de bu kez CHP, YTP ve CKMP ortaklığına dayanan bir bakanlar kurulu oluşturdu. CHP, YTP ve CKMP ortaklığına dayanan ve AP’den ayrılan bazı bağımsızların da katıldığı ikinci İnönü koalisyonu görevini sürdürürken 17 Kasım 1963’te yerel seçimler yapıldı. Seçim sonuçları koalisyonun küçük ortakları için tam bir hezimet oldu. Muhalefetteki AP ise oylarını arttırmıştı. YTP ve CKMP seçimde aldıkları bu büyük yenilginin CHP ile yapmış oldukları iş birliğinden kaynaklandığını düşündükleri için koalisyondan çekilme kararı aldı. Bu karar üzerine, İnönü hükûmetin istifa ettiğini açıkladı. Hükûmet kurma çalışmalarını yeniden üstlenen İnönü, hiçbir partiyi koalisyona girmeye razı edemeyince bu kez hükûmeti meclisteki 33 bağımsız milletvekilini yanına alarak kurdu. İnönü’nün 27 Mayıs sonrasında kurduğu üçüncü hükûmet 1964 yılına girilmeden göreve başlamış oldu. 1964 yazında Ragıp Gümüşpala’nın ölümü üzerine boşalan AP Genel Başkanlığına 27 Kasım 1964’te Süleyman Demirel seçildi. 13 Şubat 1965’te bütçesi reddedilen İnönü hükûmeti istifa etti. Yeni hükûmeti Suat Hayri Ürgüplü AP, YTP, CKMP ve MP’nin desteğiyle kurdu ve bu hükûmet 1965 seçimine kadar işbaşında kaldı. 10 Ekim 1965’te yapılan milletvekili genel seçimine altı siyasal parti katıldı. Tahminlerin aksine, AP oyların %52,9’unu alarak, 240 milletvekili çıkardı. Bu milletvekili sayısı AP’nin tek başına hükûmeti kurmasına yetecek düzeyde idi. CHP’nin oyları ise 1950’den o yana en düşük düzeyine inmişti. Oyların ancak %28,7’sini alan CHP, seçimden önce kabul edilen milli bakiye sistemi sayesinde Millet Meclisinde 134 sandalyeyle temsil edilme olanağını buldu. Millî bakiye sisteminden, esas olarak, küçük partiler yararlandılar: MP %6,3’lük oy oranıyla 31, YTP %3,7’lik oy oranıyla 19, TİP %3,0’lük oy oranıyla 15, CKMP de %2,2’lik oy oranıyla 11 milletvekilliği kazandılar.