DÜNYA EKONOMİSİ Dersi Dünya Ekonomisindeki Yeni Gelişmeler ve Bunlara İktisat Politikalarının Cevap Verme Yeterliliği soru detayı:
SORU: 1980’lerin başında “büyük monetarist” deneyinin uygulamaya geçmesi ile ilgili gelişmeler nasıl sonuç buldu?
1980’lerin başında “büyük monetarist” deneyinin uygulamaya geçmesi ile ilgili gelişmeler nasıl sonuç buldu?
CEVAP: Friedman 1976’da Nobel Ödülü aldığında Monetarizm artık modaydı. Bu modanın yarattığı hava ile İngiltere’de Margaret Thatcher ve Muhafazakâr Parti, ABD’de Ronald Reagan ve Cumhuriyetçi Parti iktidar oldular ve 1980’lerin başında “büyük monetarist” deney başladı. Sıkı para politikaları ve yüksek faiz uygulaması ile fiyatlar geri çekilecek, hükümetin piyasaya müdahalesi azalacak, devlet işletmeleri satılacak ve “sihirli elin” işleyişinin önündeki engeller kalkacaktı. Bu görüşü destekleyen rasyonel beklentiler teorisine uygun olarak da hükümet politikalarım bir kere belirledikten sonra ne pahasına olursa olsun bunları değiştirmeyeceğini açıklayacak, bu konuda piyasayı da ikna edecekti.
İngiltere de Monetarizm’in ilk etkisi fabrikaların hızla kapanmaya başlaması, işsizliğin 3.000.000’a yaklaşması oldu. Üstelik tüm sıkı para politikasına rağmen para miktarı azal- mıyordu. Kriz daha da derinleşti. Sonunda, 5-6 senedir herkesten daha çok Monetarizm’i savunan Thatcher 1985’te televizyona çıkıp da “ben zaten hiç bir zaman paracı olmadım.” deyince de bu görüş kıymetten düşmeye başladı.
Friedman 1976’da Nobel Ödülü aldığında Monetarizm artık modaydı. Bu modanın yarattığı hava ile İngiltere’de Margaret Thatcher ve Muhafazakâr Parti, ABD’de Ronald Reagan ve Cumhuriyetçi Parti iktidar oldular ve 1980’lerin başında “büyük monetarist” deney başladı. Sıkı para politikaları ve yüksek faiz uygulaması ile fiyatlar geri çekilecek, hükümetin piyasaya müdahalesi azalacak, devlet işletmeleri satılacak ve “sihirli elin” işleyişinin önündeki engeller kalkacaktı. Bu görüşü destekleyen rasyonel beklentiler teorisine uygun olarak da hükümet politikalarım bir kere belirledikten sonra ne pahasına olursa olsun bunları değiştirmeyeceğini açıklayacak, bu konuda piyasayı da ikna edecekti.
İngiltere de Monetarizm’in ilk etkisi fabrikaların hızla kapanmaya başlaması, işsizliğin 3.000.000’a yaklaşması oldu. Üstelik tüm sıkı para politikasına rağmen para miktarı azal- mıyordu. Kriz daha da derinleşti. Sonunda, 5-6 senedir herkesten daha çok Monetarizm’i savunan Thatcher 1985’te televizyona çıkıp da “ben zaten hiç bir zaman paracı olmadım.” deyince de bu görüş kıymetten düşmeye başladı.