XIV-XV. YÜZYILLAR TÜRK DİLİ Dersi ESKİ ANADOLU TÜRKÇESİNİN ŞEKİL BİLGİSİ II soru detayı:
SORU:
2. çokluk kişi - (U)? ~ - (U)?Uz ekinin işlevi nedir?
CEVAP:
a. emir bildirir: varu? avla? getürü? kurdı ele / yohsa te?riden gele size belâ (ŞH.Yus.);
iy firişteler kullarumu? bu ni‘metlerine ve sa‘âdetlerine nazar eyle? dahı dünyâdaki hâlü?e
baku? (MC)
b. dilek-istek bildirir: halvâ geldi ortaya oturdılar / cuhûd eyder işidü? gö?ül ne diler
(Aş.Paş.Hik.)
c. yalvarma yolu ile istek bildirir: biz kara?u sîn içinde yalı?uz garîb miskîn dermânde
ve ‘âciz kalmışuz bizi esirge?üz ve bizüm mâllarumuzdan hayr u ihsân ve sadak virmek elümüzden gelmez bârî bizi hayr du’âyıla a?u?uz dirler (MC)
ç. tavsiye bildirir: kaçan aşu?uza si?ek düşse aşa tamâm baturu?uz iki kanadın bile andan çıkarup yabana atu?uz (Tıb.Neb.)
d. tavsiye yolu ile gereklilik bildirir: ko? savaşı siz bugün şeytân başını dögü? / süd bigi
u bal bigi hoş karılu? bir bir ile (SV); ta?rıdan utanu?uz kim ölüm i?en yakındur (MC)
e. serbestlik verildiğini bildirir: iy mü’minler yi?üz kim halk toydugı vaktın siz aç
olurdu?uz (MC)