XIV-XV. YÜZYILLAR TÜRK DİLİ Dersi ESKİ ANADOLU TÜRKÇESİNİN ŞEKİL BİLGİSİ II soru detayı:
SORU:
2. teklik kişi -GIl ekinin işlevi nedir?
CEVAP:
a. dilek-istek bildirir: aytdum iy pertev-i hak dutgıl elüm / hod ne el var ne ayak dutgıl yolum (Aş.Paş.Grb.); bizi dinlendürgil ve kaygumuzı gidergil (Kıs.Enb.); ba?a dübeyle
zahmeti içün devâ buyurgıl (Tıb.Neb.)
b. duâ yoluyla istek bildirir: kaçan abdest içün eline bardak alsa ol dahı hâl dilile eydür
ilâhî bu kulu?a uçmak bardakların rûzî kıl dir ve kaçan abdest alsa ol su dahı du‘â kılur hâl
dilile eydür bu kulu?ı kıldugı günâhlardan arıtgıl pâk eyle dir ve kaçan namâza tursa ol
mescid dahı hâl dilile du‘â kılur eydür ilâhî bu kulunu? sinini nûrlandurgıl (MC)
c. tavsiye bildirir: anı algıl dahı talak yirine baglagıl andan so?ra bir hokkaya koygıl
agzını berkitgil (Tıb.Neb.)
d. tavsiye yolu ile gereklilik bildirir: eger nâm ister ise? âhiretde / yidürgil hak yolına
dünyâda nân (Çrh.)
e. emir bildirir: beg eyitdi eyitgil (MC)