SORU: 8 Temmuz 1998 tarih ve 23396 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Enerji Tasarrufu Etütleri İçin Yetki Belgesi Verilmesi Esasları” isimli duyuruda tanımlanan fizibilite çalışmasının adımları nelerdir?
CEVAP: İlgili duyuruda tanımlanan fizibilite çalışmasının adımları şöyle sıralanabilir: 1) İncelenen her teknik seçenek ayrıntılı olarak belirtilmeli ve uygun olanlar için akış diyagramları hazırlanmalıdır. 2) Her bir seçenek için, uygulama öncesinde işletmeyi tanımlayan aşağıdaki spesifik veriler belirlenmelidir. Bu verilere, fabrikanın tipine ve yönetimin isteklerine uygun olarak başka veriler de ilave edilebilir: • Günlük, aylık ve mevsimsel değişiklikleri kapsayan fabrika veya fabrikanın etüt edilen bölümü ile ilgili mevcut üretim düzeyleri, • Mevcut çalışma programları (vardiya, bakım, programlı duruş gibi hususları kapsayan), • Pik talepleri de kapsayan yakıt tiplerine göre mevcut enerji kullanımı ve geçmişteki trendler, • Tarifeleri ve yakıt maliyetlerini ayrıntılı olarak içeren mevcut üretim masrafları, • Mevcut prosesle ilgili parametreler (sıcaklık, basınç, vb.), • İlgili ekipmanın proje uygulanmadan önceki mevcut işletme verimlilikleri ile ilgili yapılmış tespitler. 3) Projenin uygulanmasından sonra fabrika işletme faaliyetlerini tanımlayacak olan ve aşağıda bazı örneklerle verilen spesifik veriler belirlenmelidir: • Beklenen yeni üretim düzeyleri ve işletme programları, • Enerji tiplerine göre gelecekteki enerji ihtiyaçları, • Beklenen işletme parametreleri, • Ekipmanların tahmin edilen faydalı kullanma süreleri. 4) Mali analizler ve Fabrikanın politikasını belirlemek için aşağıdakilere benzer olarak gerekli ilave veriler belirlenmelidir: • Şirketin marjinal vergi oranı, • Borçlanmayı, borçlanma sürelerini, faiz oranlarını ve gerek duyulan borçları kapsayan yatırım projeleri için Fabrikanın kabul edebildiği şartlar, • Teklif edilen proje için gerekli geri ödeme süresi. 5) Veri toplama, analiz programları ve sorumlulukları gösteren bir plan hazırlanmalı ve fabrika yönetimi ile tartışılmalıdır. Enerji tasarrufu etüdü sırasında elde edilen herhangi bir verinin yeni ölçümlerde kullanılıp kullanılamayacağı kontrol edilmelidir. 6) İlgili ekipmanların işletme parametreleri ve verimlilikleri kontrol edilmeli, eğer mümkünse fizibilite çalışması analizlerinde kullanılacak verileri kaydetmeden önce optimum performansa ulaşmak için işletme şartlarında gerekli değişiklikler yapılmalıdır. 7) Proje uygulaması ile ilgili tüm maliyetler aşağıda belirtilen hususları da kapsayacak şekilde belirlenmelidir: • Maliyetteki döviz unsurları ve ilgili gümrük fiyatları belirtilmelidir, • Ekipmanın dizayn veya satın alma masrafları, • Mühendislik hizmetleri masrafları, • İşletme ve bakım masrafları. 8) Teklif edilen seçeneklerin uygulanması ile ilgili veriler analiz edilerek enerji tasarrufu potansiyeli hesap edilmelidir. Ekipman boyutunun değiştirilebildiği durumlarda (ısı eşanjörü yüzey alanı gibi) değişik seçeneklerin karlılık oranları, tasarruflar ve maliyet analizleri açısından değerlendirilmeye tabi tutularak karar verme için fabrikaya yeterli bilgi sağlanmalıdır. 9) Maliyet analizi yapılmalıdır. Mülkiyeti devlete ait kurumlarda, uygulanan proje değerini ulusal ekonomi açısından değerlendirmek için ekonomik analiz yapılmalıdır. 10) En avantajlı seçenekler için hassasiyet analizi yapılmalıdır. 11) Açık ve öz bir rapor hazırlanmalıdır.
