CEVAP:

ABD Başkanı Woodrow Wilson’un (d.1856-ö.1924) daha savaş bitmeden yayınladığı ve savaş sonrası düzen konusundaki “14 İlkesi” müttefiklerinden çok farklı görüş ve düşünceler içermektedir. Bu ilkeler İtilaf Devletleri’ni özellikle bu devletlerin sömürgeleri konusunda zor durumda bırakmıştır. Başkan Wilson’un ilkeleri savaş sonrasında imzalanacak barış antlaşmalarının nasıl bir kapsamda olması gerektiğini içermektedir. Bu maddeler görüşmelerin açık bir şekilde yapılmasını salık vermektedir. Bu maddeler; barışta ve savaşta açık denizlerde seyir serbestliği, uluslararası ticarette engellerin kaldırılması, ulusal silahlanmanın iç güvenliğin gerektirdiği ölçü ve düzeyde tutulması, sömürge yönetimi altındaki ulusların hak ve isteklerinin, sömürgeci devletlerin hak ve istekleri ölçüsünde dikkate alınması ve büyük küçük her devletin bağımsızlığını ve toprak bütünlüğünü karşılıklı güvence altına almak amacıyla uluslararası bir örgütün kurulmasını içermektedir. 14 İlke’nin öteki maddelerinde Başkan Wilson, Rusya, Belçika, Fransa, İtalya, Avusturya-Macaristan, Polonya, Romanya, Sırbistan ve Karadağ’ın sınırlarını kendi görüşüne göre ve “milliyetler” esasına göre düzenlenmesi gerektiğini ortaya koymaktadır. Osmanlı Devleti ile ilgili olan 12. maddede ise Türk bölgelerinin egemenliğinin güvence altına alınmasını, İmparatorluk içindeki öteki uluslara can güvenliği ve özerk gelişme olanaklarının sağlanmasını, Boğazlardan sürekli geçiş özgürlüğünün uluslararası güvence altına alınmasını önermektedir. Başkan Wilson’un yayımladığı bu “14 İlke” genel olarak savaş sonrası liberal, ulusalcı, demokratik ve ilerici bir dünya düzeninin kurulmasını arzu etmektedir. Fakat bu “14 İlke”ye savaş sonrasında çok da fazla uyulmayacaktır.