TANZİMAT DÖNEMİ TÜRK EDEBİYATI II Dersi Tanzimat Dönemi Türk Edebiyatında Şiir-II (İkinci Kuşak) soru detayı:
SORU:
Abdülhak Hamit'in Türk şiirinde en iyi bilinen "Makber" manzumesinin konusu nedir?
CEVAP:
Hâmit’in Fatma Hanım’ın ölümünün acısıyla yazdığı ilk metin Makber (1885) adlı manzumedir. Romantiklerin çok fazla işlediği ölüm temi bu manzumenin bütününde kendini göstermektedir. “Makber”, Abdülhak Hâmit’in en iyi bilinen, yeni Türk şiirinin de en önemli matem manzumelerinden biridir. Makber’in kendi içinde bir düzeni de yoktur. Hâmit’in kendi sanat anlayışına uygun şekilde gelişi güzel anlatan bir şiir olarak her yeni mısrada bir önceki mısradan çok farklı bir konuya geçilebilmektedir. Makber’i önemli kılan hususlardan biri de sıra dışı içeriğini oluşturan karmaşık, birbirinden farklı temlerdir. Makber’de sevilen bir genç kadının ardından duyulan hicran, acı, başkaldırı, şaşkınlık, umutsuzluk, özlem, korku ve yakarışı görürüz. Ölüm vakasını bazen reel bir gerçeklik olarak kabul eder ama buna rağmen; diyerek bir ölüden dirilmesini de bekleyebilmektedir. Fakat daha sonra tekrar romantik bir karamsarlık içine girdiğini de görürüz. Ama tüm bu duygu dalgalanmalarından sonra Tanrı karşısında acziyetini anlayarak susar. Şair Tanrı’nın varlığına ve suçsuzluğuna inanır artık. Kısacası “Makber” bilgi ve düşünceyle yoğrulmuş bir öznenin şiiridir. Şiirin temel sorunsalı olan ölüm bahsinde ise ölümü anlamaya çalışan bir özne görürüz. Ölümü anlamaya ve anladığı kadarıyla da anlatmaya çalışan bir özne.