AFET EKONOMİSİ VE SİGORTACILIĞI Dersi Afetlerin Dolaylı ve İkincil Ekonomik Etkileri soru detayı:
SORU:
Afet yaşanan ekonomilerde kamu bütçe dengesi nasıl bozulmaktadır?
CEVAP: Afet yaşanan ekonomilerde kamu bütçe dengesinin bozulması sıklıkla gözlemlenen bir olgudur. Afetlerin kamu bütçesi dengesi üzerinde meydana getirdiği olumsuz etki iki kanaldan etkili olmaktadır: Bütçe giderleri ve bütçe gelirleri. Genel olarak söylemek gerekirse afetler bütçe giderlerini artırıcı, bütçe gelirlerini ise azaltıcı etki yapmaktadır. Afetlerin olumsuz etkilerini gidermek için afet bölgesinde çok çeşitli kamu harcaması yapılmaktadır. Hasar gören ulaşım, iletişim, enerji, temiz su, atık su vb. altyapıyı onarmak, afet mağdurlarına acil yardım, kurtarma, sağlık, barınma ve gıda gibi yardımları ulaştırmak, afet sonrasında bina ve diğer altyapının yeniden kurulmasını sağlamak ve sosyal güvenlik çalışmaları için büyük miktarda kamu harcaması yapmak gerekmektedir. Bu harcamalar bütçe üzerinde yeni yükler oluşturur ve bu artan yükler ek bütçeler ile telafi edilmeye çalışılır. Hatta özellikle büyük afetler sonrasında kamu bütçesinin yapılacak harcamaları karşılayamayacağı anlaşıldığında iç ve dış borçlanma yöntemleri de denenebilmektedir. Bazen de afet yaşanan ülkelere önemli ölçüde dış yardım yapılmakta, bu yardımlar sayesinde bütçe dengesi fazla sarsılmaksızın afetin yaraları sarılmaktadır. Afetler nedeniyle artan bütçe baskısı hükümetleri para arzının artırılması yönünde de zorlar. Merkez bankaları bağımsız (özerk) olmayan ülkelerde bu durumda para arzı artırılarak bütçe açığı finanse edilebilirse de bu tür finansmanın enflasyona yol açacağı bilinmektedir.
Afet yaşanan ekonomilerde kamu bütçe dengesinin bozulması sıklıkla gözlemlenen bir olgudur. Afetlerin kamu bütçesi dengesi üzerinde meydana getirdiği olumsuz etki iki kanaldan etkili olmaktadır: Bütçe giderleri ve bütçe gelirleri. Genel olarak söylemek gerekirse afetler bütçe giderlerini artırıcı, bütçe gelirlerini ise azaltıcı etki yapmaktadır. Afetlerin olumsuz etkilerini gidermek için afet bölgesinde çok çeşitli kamu harcaması yapılmaktadır. Hasar gören ulaşım, iletişim, enerji, temiz su, atık su vb. altyapıyı onarmak, afet mağdurlarına acil yardım, kurtarma, sağlık, barınma ve gıda gibi yardımları ulaştırmak, afet sonrasında bina ve diğer altyapının yeniden kurulmasını sağlamak ve sosyal güvenlik çalışmaları için büyük miktarda kamu harcaması yapmak gerekmektedir. Bu harcamalar bütçe üzerinde yeni yükler oluşturur ve bu artan yükler ek bütçeler ile telafi edilmeye çalışılır. Hatta özellikle büyük afetler sonrasında kamu bütçesinin yapılacak harcamaları karşılayamayacağı anlaşıldığında iç ve dış borçlanma yöntemleri de denenebilmektedir. Bazen de afet yaşanan ülkelere önemli ölçüde dış yardım yapılmakta, bu yardımlar sayesinde bütçe dengesi fazla sarsılmaksızın afetin yaraları sarılmaktadır. Afetler nedeniyle artan bütçe baskısı hükümetleri para arzının artırılması yönünde de zorlar. Merkez bankaları bağımsız (özerk) olmayan ülkelerde bu durumda para arzı artırılarak bütçe açığı finanse edilebilirse de bu tür finansmanın enflasyona yol açacağı bilinmektedir.