MİTOLOJİ VE DİN Dersi KAVRAMLAR VE TANIMLAR soru detayı:

CEVAP:

Ağaç kültü, temelde ağaçlara saygı esası veya
ağaçların taşıdığı ruha karşı saygı ve ağacın
yararlılıklarına karşı duyulan saygı anlayışıdır. Türk
yaradılış kozmogonisi içinde ilk insanın dokuz budaklı
dalın altında yaratıldığına inanılmıştır. Ağacın yüksekliği
ona ulviyet kazandırmış, hatta gökyüzündeki cennete
kadar uzandığı kabul edilmiştir.
“Kozmik ağaç” veya “Hayat ağacı” olarak ifade edilen
ağaç, dünyanın tam ortasından yükselerek kökleri yer
altına kadar iner ve dalları da dünya dağının zirvesine
kadar yükselirdi. Ebedi canlılığın sembolüdür. Böylece bu
kutsal ağaç, dünyanın her üç katını -gök, yer ve yer altı
dünyaları arasında irtibat kurmuştur. Bu oluşum kimi
 
zaman “evrensel sütun” kimi zaman da “kozmik dağ”
olarak anlamlandırılmıştır. Bu yönüyle hayat ağacı,
merkez kavramına karşılık gelmektedir. Hayat ağacının
yedi dalı olduğu, bu dalların her birinin göğün katlarına
tekabül ettiği ifade edilmektedir. Aynı ağacın
yapraklarında insanların kaderi yazılı olduğu ve her bir
yaprak düştüğü anda insan hayatı son bulmuş oluyordu.
Hayat ağacı, canlıların hayat kaynağı olan öz suyunu
bünyesinde barındırdığı kabul edilir. Hayat ağacının
tepesinde çift başlı kartal tünemektedir. Hayat ağacı, aynı
zamanda göğün direği olarak algılanmıştır. Göğün direği
ile çadırın direği arasında benzetme yapılırdı.
Ulu ağaç kültü, Türk devlet geleneğine kadar sirayet
etmiştir. Bu ulu ağaç, Osmanlı devletinin kurucusu Osman
Bey’in rüyasına konu olmuş ve kurulacak devletin
dünyanın her tarafına dal-budak salacağı, gölgesinin dört
bir tarafı örteceği müjdelenmiştir.