CEVAP:

Akdeniz Bölgesi coğrafi konumu, cömert
toprakları, üç kıta ile bağlantısı, elverişli iklimi ve doğal
güzellikleriyle kültürel, ekonomik, tarihî zenginliğiyle
nice uygarlığa beşik olmuştur. Öyle ki, dünya tarihine yön
veren medeniyetler havzasında yoğrulmuş¸; Helen, Roma,
Bizans, Selçuklu, Osmanlı mutfağında pişmiştir. Mazisi
derin, hafızası engindir. Kabataş¸ devrine kadar uzanır. Bu
döneme dair izlere Antalya’da Karain, Belbaşı ve Beldibi
Mağaralarında rastlanır. Antalya yöresinde ilk yerleşim
yerleri MÖ 5500’lerde kurulmaya başlamış¸ ve zamanla
çoğalmıştır. Ticari ilişkiler Mezopotamya, Girit, Yunan,
İran, Mısır ve Fenike medeniyetleriyle tanışmaya vesile
olmuştur. Akdeniz çevresinde kurdukları kolonilerle
devletlerarası ticarette etkin bir rol oynayan Fenikeliler bu
uygarlıkların tanıtımına, taşınmasına, birbirleriyle
kaynaşımına aracı olmuştur. Çukurova’nın tarihi MÖ 3000
yıllarına kadar uzanır. Bu dönemi aydınlatan en önemli
merkez Tepebağ Höyüğü’dür. Selçuklular Taşlık
Kilikya’ya İçel adını vermiştir. Antakya civarının tarihi
çok daha öncelere, buzul çağına kadar uzanır. Buradaki
yerleşim MÖ 5000’lere dayanır. İlk çağda sırasıyla; Hitit,
Mısır, Urartu, Asur, Pers hâkimiyetine girmiştir. Bugünkü
şehir Büyük İskender’in komutanlarından Seleucus
Nicator tarafından MÖ 300’de kurulur ve krallığın
merkezi olur. Roma’dan sonraki en büyük şehirlerden
biridir. Hristiyanlığın ilk yayıldığı topraklar olması
nedeniyle patrikhane merkezi olmuştur. Bizanslılar
döneminde Arap saldırılarına uğrar ve Müslümanların
eline geçer. Sonra tekrar Bizans’ın, Selçukluların, Haçlı
seferleri sırasında Latinlerin; yaklaşık iki yüzyıl sonra
Memlüklerin eline geçer ve 1516’da Yavuz Sultan Selim
tarafından Osmanlı idaresine girer. Kurtuluş¸ Savaşı’ndan
sonra Fransız işgalindeki Suriye topraklarında kalır,
1939’da anavatana katılır.
MÖ 2000’lerde Anadolu’da yazının kullanılmasıyla tarih
devirleri başlar. Bu dönemde Hititler hüküm sürmektedir.
Hitit kralları egemenliklerini Akdeniz sahiline kadar
genişletir. Hitit belgelerinde bu bölge “Lukka Ülkesi”
olarak geçer. Yine bu belgelerde Antalya çevresi
Pamfilya, batısı Likya, Çukurova ise Kilikya adını taşır.
Hititlerin deniz kavimlerinin göçleri ile dağılması
sonucunda küçük krallıklar ortaya çıkar. Yunanistan’dan
gelen Akalar Pamfilya’ya yerleşir, Rodoslular koloniler
kurar. Aspendos, Side gibi şehir devletleri bu dönemde
ortaya çıkar. Kilikya kesimi ise Asurlara geçer. MÖ 6.
yüzyılın ilk yarısında Lidyalılar Akdeniz kıyısına egemen
olur. Aynı yüzyılın ikinci yarısında Pers hâkimiyeti başlar.
MÖ 4. yüzyılda Büyük İskender’in Persleri ortadan
kaldırmasıyla bölge Helen idaresine girer. Ardından
sırasıyla bu devletin devamı olan Antigonos, Ptolemais,
Selevkos, Bergama Krallıkları hüküm sürer. Bu arada bazı
kentler korsanların eline geçer. Alanya bunların başında
gelir. Selevkos Kralı burayı kuşatır fakat alamaz. Bergama
Krallarından II. Attalos ise Antalya’yı kurup Pamfilya’nın
merkezi yapar. Kent onun adını taşır. Bir süre sonra bu
krallığın yıkılmasıyla Antalya bağımsız olur. Çok
geçmeden korsanların eline geçer. MÖ 77’de Romalılar
şehri onlardan alır fakat bölgede korsan varlığı Akdeniz
ticareti için tehdittir. Özellikle Kilikya onların barınağıdır.
Bu duruma son vermek için MÖ 67’de sefere çıkan
Pompeius, başta Alanya olmak üzere birçok yeri alır.
Ermeni kralının eline geçen Kilikya’yı geri alıp korsanlardan temizler ve Roma’nın bir eyaleti haline
getirir.
Akdeniz kıyı şeridinin alınmasıyla bölgedeki bütün
kavimler Roma hâkimiyeti altında ilk kez birleşmiştir.
Bizanslılar döneminde önemli ticaret merkezi olan
Kilikya’da Adana, Tarsus ve Anazarva gibi kentler öne
çıkar. 7. yüzyılda Arap akınına uğrayan Çukurova Emevi,
Abbasi hâkimiyetine girer. Abbasilerin zayı amasıyla
Bizans bölgeyi geri alır ve idaresini kendisine bağlı olarak
Kilikya Ermeni Beyliği’ne verir. Malazgirt Savaşı’ndan
sonra Selçuklulara geçer ve Türkmenler yerleştirilir. Haçlı
seferleriyle tekrar Bizans ve Kilikya Ermeni Krallığı’na
geçer. 14. yüzyılda Memlûkler burayı alarak birçok
Türkmen oymağı yerleştirir ve kendilerine bağlı
Ramazanoğlu Beyliği’ni kurar. II. Selim’in Mısır seferi
sırasında ise Osmanlılara katılır. Bizans döneminde
piskoposluk merkezi olan Antalya 1207’de Türkiye
Selçuklularına geçer. Beylikler döneminde
Hamitoğullarının idaresine geçer. Osmanlılar bu beyliği
kaldırır ve Teke Sancağının merkezi yapar. Alanya, I.
Alaaddin Keykubad tarafından alınıp kışlık başkent
yapılır. Tersane ve kale yaptırılarak donanma üssü hâline
getirilir. Beylikler döneminde önce Karamanoğulları,
sonra Alaiye Beylerinin idaresine geçer. Fatih devrinde
Gedik Ahmet Paşa tarafından alınarak Osmanlı idaresine
girer ve sancak hâlini alır.