TANZİMAT DÖNEMİ TÜRK EDEBİYATI I Dersi Tanzimat Dönemi Türk Edebiyatında Şiir: I (I. Kuşak) soru detayı:
SORU:
Âkif Paşa'dan itibaren gelen huzursuz insan tipinin asıl temsilcisini bulduğu, Tanzimat Dönemi Türk edebiyatının düalitesini (ikiliğini) geniş olarak kişiliğinde yaşayan ve bu kültürel trajediyi eserlerinde de çok derin kırılmalarla yansıtan kişi kimdir?
CEVAP:
Şinasi ile Namık Kemal’in yanında fakat onlardan biraz farklı olarak klasik edebiyat anlayışını önemli bir tarafıyla sürdüren ve eski ile yeni arasında gidip gelen zevkiyle Abdülhamit Ziya Paşa (1825-1880), dikkate değer diğer bir Tanzimat Dönemi şairidir. Teknik
şartlar bakımından eskiye geniş ölçüde bağlı kalırken içerik yönünden şiirini yeni fikirlere ve temalara açar. Onda eski bilgiyle modern astronomi, rindane tavırla felsefi düşünce, inanmış insanın rahatlığıyla huzursuz insanın bunalımı ve arayışı birlikte görünürlük kazanır. Duygularıyla daha çok klasik zevkin dairesinde yer alan, aklıyla Batılı fikirlere gitme çabası içinde olan şair, Yenileşme Dönemi Türk edebiyatında gönlüyle aklı arasındaki çelişkiyi ve buna bağlı olarak çatışmayı derinliğine yaşayanlardandır. Onun iç dünyasında ortaya çıkan bu çelişki ve çatışma, sanatında da geniş olarak yansıma alanı bulur, eserinin ikili şekilde yürümesine yol açar. Bu yönüyle denebilir ki Ziya Paşa, Tanzimat Dönemi Türk edebiyatının düalitesini (ikiliğini) geniş olarak kişiliğinde yaşayan ve bu kültürel trajediyi eserlerinde de çok derin kırılmalarla yansıtan bir sanatkârdır.