OSMANLI TÜRKÇESİNE GİRİŞ I Dersi Osmanlı Türkçesi Alfabesi soru detayı:
SORU:
Arap alfabesindeki yardımcı işaretler nelerdir?
CEVAP:
Arap alfabesine dayanan eski Osmanlı alfabesinin, tanıdığımız harfler dışında, yardımcı işaretleri de vardı. Arapça’da özellikle Kur’an’da kullanılmış olan bu işaretlerin en önemlileri kısa ünlü işaretleridir. Hareke denilen bu işaretlere Türkçe metinlerde özellikle XVI. yüzyıl sonlarına kadar geniş ölçüde yer verilmiştir;
1. ?? üstün,
2. ?? esre,
3. ?? ötrü.
Üstün, Türkçe kelimelerde a, e ünlüleri için, esre ı, i ünlüleri için, ötrü ise o, ö, u, ü ünlüleri için kulanılmıştır. Üstünün bir de ‘iki üstün’ denileni vardır: ?? . Türkçe kelimelerde bu işaretin özellikle kimi ilk dönem metinlerinde ayrılma durumu ekinin yazılışında kullanılmış olduğu görülür: ???-) dan/-den) gibi.
Diğer yardımcı işaretler ise şunlardır:
1. ?? med
2. ?? şedde,
3. ?? cezm.
Med Arapça’da ünlü uzunluklarını göstermek için kullanılmış bir işarettir. Türkçe’de, kelimede ön ses olan a için ? elif üzerine konulmuştur. Alfabeye katılan bu yeni işaret ‘medli elif’ diye anılır: ?. Şedde Arapça’da kelime içinde yan yana gelen ve tek harf olarak yazılan bir ünsüz sesi iki kez okutmak için kullanılmış bir işarettir. Türkçe, kelimelerin yazımında bu işaret kullanılmamış, harf iki kez yazılmıştır: ???? belli gibi.
Cezm Arapça’da bir ünsüz sesin harekesiz okunduğunu, demek ki hecenin kapalı olduğunu gösteren işarettir. Türkçe metinlerde de aynı amaçla, yani kapalı hecelerde heceyi kapayan ünsüz ses işareti üzerine konmuştur.