XVI-XIX. YÜZYILLAR TÜRK DİLİ Dersi İMLA,FONOLOJİ VE MORFONOLOJİ soru detayı:

PAYLAŞ:

SORU: Arap harfli metinlerde kelime tabanlarında ve eklerde ünsüz benzeşmeleri nelerdir?


CEVAP: Kelime Tabanlarında a. Tonlu ünsüzlerden sonra: -lc- : kolcak ?????- , lç- : alçak ????- , lg- : gölge , ?????- lk- : dilki ????- , nc- : incü ?????- , nç- : sançmak ?????- ,ng- : üzengi ??????- , nk- : tüfenk ?????- , rc- : bıldurcın ??????- , rç- : burçak ?????- , rg- : gürgen ?????- , rk- : arka ????- , rd- : bögürdlen ????????- , rt- : bögürtlen ????????- , yk- : toykar .?????? b. Tonsuz ünsüzlerden sonra: -kç- : ökçe ?????- , pç- : kopça , -st- : istemek ?????- şk- : başka .????? Alınma kelimeler Osmanlı Türkçesinde orijinal imlaları ile yazıldığı için ünsüz uyumuna bağlı değildirler. Az sayıda alınma kelimenin ünsüz uyumuna girdiği çeviriyazılı metinlerde görülmektedir: Molino: espab, iptida, ispat. Parigi: renç-per ? ???? , ? makpere , ? ? ?? ,iptida: Carbognano . ? ? ? ? ?? meskûr ? , ?? ? ? nispet ? işküzar. Viguier: esbab / espap, ibdida / iptida. Eklerde Arap harfli metinlerde ünsüz uyumuna konu olan ekler ilk ünsüzlerine göre C, D ve G sınıfı olmak üzere üç başlıkta incelenebilir. Bunlardan C ve D sınıfı ekler Arap harfli metinlerde ? ve ? ile yazılmıştır. Bu imla tarzı da tonsuz tabanlardan sonra ünsüz uyumu hakkında kesin hükümler vermeyi engellemektedir. G sınıfı ekler ise ön ünlülü tabanlardan sonra ? ,art ünlülü tabanlardan sonra ise ? ve ? ile yazılır. Bu sebeple ön ünlülü tabanlardan sonra ? harfinin /k/ veya /g/ ünsüzlerinden hangisini karşıladığı açıkça tespit edilemez. Arap harfli metinlerde C, D ve G sınıfı eklerin tonsuz tabanlardan sonra az sayıda ? , ?, ? ile yazılan şekli görülmektedir. Çeviriyazılı metinlerde ünsüz uyumuna bağlı daha fazla örnek vardır: C Sınıfı Ekler Molino: rakamci, elçi, gözcügez, fidancik. ? ; ? ? ??? nadâsçı ? , ? ?? ?? cenkçi ? , ? ??? ? ?? bekçilik: Parigi .ağaççık: Meninski . ?? ? ????? ?? Rodoscık ?? ; ?? ? ? gökçek Viguier: ahcı, koçcuk. Carbognano: ekmekçi, koyuncugaz, koyuncuk D Sınıfı Ekler Parigi: çektirir gemi ?? ? , ? ? ?? ?? ? ? ? ? satmak mezâdta / mezâdda ? ; ? ? ??? ?? ? ? degiştürmek ?? ? ? ? ? ? ? nispetden ?? ; ? ? ? saatte ? , ? ?? ? ? ? / ? ?? ? ?? . Meninski: elifte, gelişte, köpekten, açtür, geçtı / geçdı. Viguier: ördekde, ördekden, ayakdaş. Carbognano: etden, vilayetdir. ?? ? yapışkan ?? ; ??? ? ?? düşkün Parigi Ekler Sınıfı G ; ? ? ? bıçkı ?? ? .düşkün, keskin: Meninski . ? ? ? ? başka ? , ? ?? Viguier: şaşkın.