CEVAP:

Ortalama a. Harekelerle işaretlenmiş metinlerde üstün (fetha) ile gösterilir. Bu üstün kalın ünsüz harfleri denilen ? ha, ? hı, ? sad, ? dad, ?
tı, ? zı, ? ayın, ? gayın, ? kaf harflerinden sonra:
a. Türkçe a’dan biraz farklı, kapalıca ve
incelmiş bir a (= á) gibi seslendirilir:
???? ,(sabır (sábr ??? ,háber ??? ,hárf ???
dárbe, ??? táleb (talep), ??? záfer, ??? ákl,
;kálem ??? ,gárb ???
b. Diğer seslerle birlikte ise e’ye çok yakın bir
ses verir:
??? terk, ???? sebât (sebat), ??? celb (celp),
??? ders, ??? zekâ, ???? refâh (refah), ??? zehr
“çiçek”, ???? secde, ??? şehr (şehir), ??? ferd
(fert), ???? kesre, ???? levha, ????? mektûb
(mektup), ??? necm “yıldız”, ????? vesvese,
???? heybet, ??? yevm “gün”.
Kalın ünsüz harflerinin hece sonunda yer alması durumunda da hece ünlüsünü gösteren üstün
(fetha), á gibi okunur:
,fárz ??? ,Básra ???? ,áhbâr ????? ,áhkâm ?????
??? gálát, ????? mázlûm (mazlûm), ????? má‘lûm
(malûm), ????? máğlûb (mağlûp), ???? mákber.
Türkçe’ye girmiş olan Arapça kelimelerde söz
konusu dokuz harf konuşma dilinde ünlünün söylenişi için yol göstericidir. Konuşma dilinde bu
ünlü Türkçe’nin kendi a’sıdır. Söyleyişçe halklılaştırılmış olan bu ses, Arapça bilen şehirlinin dilinde (İstanbul Türkçesinde) ise yabansı değeriyle
zamanla kimi kelimelerin söylenişine yerleşmiş ve
varlığını bugüne dek sürdüregelmiştir. Bugün bile;
harbe, harfler, sıhhatiniz, dikkatle kelimelerinde görüldüğü gibi, kalın sıradan heceyi izleyen hecelerin
ince sıradan gelmeleri önceki hecedeki bu yabansı
a yüzündendir.
• Kelime başında ? elif ile yazılır. Bu işaret tek
başına bir ünlü değeri taşımaz ve kısa ünlülerin işaretleri olan harekelerin varlığını
göstermek amacıyla kullanılır. Bu durumdaki elife kürsü adı verilir. Kelime başındaki elif, aslında Arapça’ya özgü bir ünsüz
olan ? hemze’nin kürsüsüdür ve bu ikisi birlikte “hemze-elif” ya da “hemzeli elif” diye
anılır; ancak Araplar da bu elifi her zaman
hemzeli yazmazlar. Hareke konulmamış
bir kelimede bu elifin hangi kısa ünlü gibi
okunması gerektiği bilinmez, bu yüzden
metinlerde çoğu zaman kararsızlığa ve yanlış okumalara yol açar.

Kelime başındaki ? elif, konulmamış üstünüyle
birlikte, ancak yukarıda verdiğimiz harflerden önce
a olarak okunur:
????? ,aslâ ???? ,(ahlâk (ahlâk ????? ,ahmak ????
azdâd “zıtlar”, ???? atles, ???? azher “pek açık, pek
belli”, ????? a‘dâd “adetler, sayılar”, ????? ağyâr (ağyar) “yabancılar”, ????? aklâm “kalemler”.
Türkçe’ye girmiş olan kelimelerde de çoklukla
böyledir; ancak kimi ünsüz seslerde bu kurallı durumun bozulduğu görülür:
????? azdâd yerine ezdâd, ????? atfâl “çocuklar”
yerine etfal, ????? atrâf yerine etrâf.
• Kelime içinde, hareke için, ünsüz harfin
kendisi kürsü görevindedir. Yazıda
konmayan üstün, harfin sesiyle birlikte a
olarak okunur. Örnekler için yukarıda a
sesinin tanıtımı sırasında verilen örneklere
bakınız.
• Kelime sonunda ? ? he ile yazılır; ancak
bu he klâsik Arapça’da kimi kelimelerin
sonunda yer alan ekleme te’ye dayanır.
Aslında üzerine iki nokta konmuş bir he
(? (biçiminde yazılan bu te, ünsüz harfin
harekesi olan üstün ile birlikte atun gibi
okunur. Ancak yazıda değiştirilmiş,
noktasız olarak, ? ? biçiminde yazılmış,
bu yazılış söyleyişe de yansıtılarak a gibi
okunur olmuştur:? fethatün yerine ???? fetha, ??? maddetün
yerine ??? madde gibi.
Türkçe’ye alınan kelimelerde ise bu ? ? he
yalnızca kalın harflerden sonra a olarak okunur:
????? Melîha (Meliha), ???? nefha “üfürme,
üfürük”, ????? hulâsa, ????? ârıza (arıza), ???? varta “tehlike, uçurum”, ???? lahza, ???? nafaka gibi.
Bununla birlikte, birçok kelimede bu ekleme te
Türkler tarafından ünsüz bir ses olarak okunmuş ve
alfabedeki asıl biçimiyle yazılmıştır:
????? sadâkat (sadakat), ????? şefâat (şefaat),
????? belâgat gibi.