OSMANLI TÜRKÇESİNE GİRİŞ II Dersi KELİME SINIFLARI I: ADLAR soru detayı:

CEVAP:

Arapça’da yer adları fiilden türemedir ve belli kalıplarla yapılır:
???? matbah “mutfak”, ???? ma?tel “ölme yeri”, ???? mebde‘ “başlama yeri”, ???? mekân “oluş yeri”, ???? mekteb “yazı öğrenilecek yer”, ???? mescid “secde edilen yer”, ???? mes?ıt “düşülen yer, doğma yeri”, ???? maşrı? “-güneş için- doğma yeri, doğu”, ???? matla‘ “-güneş, ay ve yıldızlar için- doğma yeri”, ???? mesken “oturulan yer”, ???? meclis, ???? mensik “ibadet ve kurban yeri”, ???? me‘vâ “sığınak”, ???? ma?âm “duracak yer, durma yeri”, ???? ma?ber “kabir”, ???? menzil “konak”, ????? menzile “oturulan yer, durak”, ????? memlaha “tuzla” gibi.

• Bunların bir kısmı ‘adın gösterdiği nesnenin bir arada, çok sayıda, topluca ve bol miktarda bulunduğu, o nesneyle kaplı yer’ anlamını verir. Bunlara topluluk (kesret) adları denir (Türkçe - lı?/-lik ekli yer adlarına bkz.):
????? me‘sede “arslanı çok olan yer”, ????? meşcere “ağaçlık”, ???? mı?lem “kalemlik”, ????? mi‘bere “iğnelik”, ????? medrese “ders okunan yer”, ????? ma?bere “mezarlık” gibi.

• Bunların bir kısmına Türkçe’nin çok sayıda ekle yapıldığını gördüğümüz yer adları, bir kısmına ise -ma/-me, -ım/-im, -ış/-iş’li kılış adları ile -an/-en, -aca?/-ecek’li sıfatlar ve yer ile kurulan ad ve sıfat takımları karşılık olmuştur:
ibâdet????? ??? ,yeri do?uş ???? ??? ,yeri kesim ???? ??? ,yeri atış ??? ??? ,yeri ölme ????? ??? yeri, ?? ?????? durulan yer, ?? ?????? duraca? yer gibi.