MALİYE POLİTİKASI I Dersi Maliye ve Para Politikalarının Nispi Etkinliği soru detayı:

PAYLAŞ:

SORU: Arz, talep ve fiyat değişimleri birbirlerini nasıl etkileyebilir?


CEVAP: Arz eğrisinin konumu, talepteki artışın üretimi ne kadar etkileyeceğini belirler. Keynesyen varsayımlar altında talep artışının tamamı üretime yansırken, klasik varsayımlar altında tamamı fiyat düzeyine yansır. Bu iki istisnai durum dışında ise talepteki artışın bir kısmı üretime yansırken, bir kısmı da fiyat düzeyine yansır. Buradaki nedensellik talep artışından fiyatlara, fiyatlardan da arza doğrudur. Diğer bir deyişle, fiyatlar talep değişmelerinden, arz ise fiyat değişmelerinden etkilenir. Ancak, fiyatlar sadece talep değişmelerinden etkilenmez. Talep dışındaki herhangi bir nedenle de fiyatlarda değişmeler olabilir ve arz etkilenebilir. Örneğin, üretim sürecinde kullanılan bir girdi fiyatının artması sonucu arz eğrisi sola kayacaktır. Bu durumda üretim maliyeti artacak ve talebin konumuna göre daha yüksek fiyattan daha az miktarda üretim gerçekleşecektir. Nominal fiyat şokları olarak ifade edilen girdi fiyatlarında ve döviz kurundaki değişmeler talepteki değişmelerle ilgili değildir. Ancak nominal fiyat şokları üretim maliyetlerini ve dolayısıyla çıktı miktarını etkiler. Bu etki arz eğrisinin konumuna göre değişir. Örneğin, döviz kurunun artması (yerli paranın yabancı para karşısında değer kaybetmesi durumunda) ithal edilen malların fiyatlarını arttıracaktır. Toplam arz eğrisi yatay eksene paralel ise bu durumda toplam arz eğrisi yukarı doğru kayacak, üretim miktarı değişmese bile fiyatlar artacaktır. Benzer şekilde akaryakıt fiyatlarının veya ücretlerin artması halinde, üretim maliyetleri artacağından, yine arz eğrisi yukarı doğru kayacaktır. Arz eğrisinin talepten bağımsız olarak değişmesinin diğer bir nedeni üretim kapasitesindeki artışlardır. Teknolojik gelişmeler, emek ve sermayeden oluşan üretim faktörleri, kurumsal değişmeler ve değişik düzenlemeler üretim kapasitesini etkileyebilir. Söz konusu nedenlerin olumlu etkisiyle üretim kapasitesinin artması durumunda, dikey toplam arz eğrisi sağa kayar. Yani, aynı fiyat düzeyinde üretim miktarı artar.