II. ABDÜLHAMİT DÖNEMİ TÜRK EDEBİYATI Dersi METİN ÇÖZÜMLEMELERİ: ŞİİR soru detayı:

PAYLAŞ:

SORU: Aynı şiiri ahenk yönüyle çözümleyiniz.


CEVAP: Öncelikle şiirde ahengi oluşturan öğeleri hatırlatmakta yarar var. Bunlar ses, ses benzerlikleri, tekrarlar, söyleyiş, ritim ve söyleyicinin tavrıdır. Bu metnin ses bakımından görünüşünde “e, l, d, i, a, r” seslerinin daha sık kullanıldığı görülmektedir. Bunlardan ilk dördünün kulakta hoş ve yumuşak izlenimler uyandırdığı söylenmelidir. Zaten bu şiir yüksek sesle ve bazı heceleri vurguyla okunacak bir metin değildir. Doğal konuşmaya yakın bir tavırla okunmalıdır. Mısraların düzenlenişinde, konuşma diline özgü söyleyişin hâkimiyeti sezilmektedir. İlk iki birimdeki mısralar yan yana yazıldığında, iki düzyazı cümlesi elde edilir. Böylece, alışılmış şiir sesinden, konuşma dilinin doğal ahengine geçme isteği varlığını hissettirmiş olur. Son birimde de aynı özelliği görmekteyiz. Buna nazmın, nesre yaklaşması yerine; şiire özgü söyleyişte konuşma dilinin doğal ahengine önem verilmiştir demek daha yerinde olur. Fe’ilatün (feilâtün)/ Mefâ’ilün/ Fe’ulun (failün) -.- - (..--) / . - . - / . . - (--) ölçüsünün, Türkçenin konuşma diline özgü söyleyişini seslendirmeye son derece uygun olduğunu da belirtmek gerekir. Metin, doğal görünüşlerle meşgul olmaktan zevk alan, kültürlü; ama biraz kötümser bir kişinin dikkatiyle söylenmiştir. Şiirin ahengi üzerinde böyle bir insanın konuşması esnasında gerçekleşen söyleyiş tarzı ve vurgulamaların rolü hissedilmektedir. Mısra sonlarındaki ses benzerlikleri de ahengin zenginleşmesine hizmet etmiştir.