CEVAP:

Balıkların besinlerinde ve besin alış biçimlerinde görülen çeşitlilik, evrim sırasında sindirim sistemiy­le ilgili çeşitli organlarda çeşitli biçimde uyarlan­malara neden olmuştur. Balıklarda besin ve besin alış biçimiyle ilgili uyarlanmaların en göze çarpanı dişlerde gözlenir. Besin alımında ve sindirimde rolü olan dişler bulundukları yerlere göre 3 gruptur. Bunlar; çene, ağız ve farinks (yutak) dişleridir.

Balıklarda çene dişleri biçimlerine göre insisör, molar, kanin, kardiform ve villiform olmak üzere başlıca 5 tiptir. Kesici (İnsisör) dişlerin uçları kesme işlemi için düzgün şekillidir. Mercan balıklarının (Sparidae) ön dişleri genelde bu kesici dişlerdir. Azı (Molar) dişlerin kesme uçları küt olup öğüt­me işleminde görev alır. İnsanlardaki azı dişlerine benzeyen molar dişler, özellikle besinini ezen ve öğüten balık türlerinde yaygındır. Örneğin mercan balıklarında (Sparidae) çenelerde 1 -3 sıra molar diş yer alır. Köpek (Kanin) dişleri parçalamaya yar­dımcı olur. Uçları sivri ve içe doğru hafifçe kıvrık olan köpek dişler, canlı ve hareketli avları etkin şekilde yakalamaya yardımcı olur. Dolayısıyla kö­pek dişi adı verilen dişlere predatör balıklarda sıkça rastlanır. Köpek balığı ya da sinarit gibi türlerde çoğunlukla kanin dişler bulunur. Balıkların çene­lerinde bu 3 ana diş dışında çoğunlukla çok sıra üzerine dizilmiş, testereye benzer dişler de bulunur. Kısa ve uzun bu dişlere “kadife dişler” denir ve iki tiptir. Kısa olanlara kardiform, uzun olanlara vil­liform adı verilir. Kardiform dişler levrek balıkları (Moronidae) ve kılıç balıkları (Xiphiidae) gibi tür­lerde görülmektedir. Villiform dişler, küçük, iğne şeklinde dişler olup bunlara uzun vücutlu, yüzeye yakın yaşayan predatörlerde (zargana balıkları gibi) rastlanabildiği gibi bentik predatörlerde de (zurna balıkları gibi) rastlanır.

Ağız dişleri ağzın tavanını oluşturan kemikler üzerinde ve bazen de dil üzerinde yer alır. Bu ke­mikler vomer ve palatin kemikleridir. Vomer kemi­ği üzerinde yer alan dişlere vomer dişler adı verilir. Palatin kemik üzerindeyse kardiform ve villiform dişler bulunabilir.

Farinks (yutak) dişleri daha çok tatlı su balıkla­rında görülür. Yutağa aittir. Farinks dişleri balığın beslenmesine bağlı olarak değişik tipte olabilir. Eğer balık karnivorsa sivri, omnivorsa genellikle sivri-düz arası, herbivor ise düz olup öğütücü tiptedir.