BALIK YETİŞTİRİCİLİĞİ Dersi Balık Biyolojisi soru detayı:
SORU:
Balıklarda boy-ağırlık ilişkisi nasıldır?
CEVAP:
Ağırlık, balık boyunun bir fonksiyonu olarak artmaktadır. Büyüme oranları bulunurken boy veya ağırlık değerlerinden biri kullanılabilir. Ancak ölçümü daha kolay olan ve daha az varyasyon gösterdiği için büyümenin ifadesinde en çok boy değeri kullanılır.
Boy ile ağırlık arasındaki ilişkiden yararlanılarak boyu ağırlığa ya da ağırlığı boya çevirmek mümkün olduğundan, boy-ağırlık ilişkisi pratik bir değere sahiptir. Balığın boyu ile ağırlığı arasında üssel bir ilişki vardır. Bu ilişki logaritmik transformasyonla doğrusal hâle getirilir. Populasyonun boy-ağırlık ilişkisi, örneklenen bireylerin boy ve ağırlık değerleri kullanılarak en küçük kareler metoduyla belirlenir. W = a*Lb denklemi doğrusal hâle getirildiğinde Log(W) = Log(a)+b*Log(L) olmaktadır. Eşitliklerde W balık ağırlığını (g), L balık boyunu (cm), a ve b ise katsayıları ifade eder.
Eşitlikte a, doğrunun “Y” eksenini kestiği noktayı (kayma), b ise doğrunun eğimini ifade eder. a ve b katsayıları türden türe değişebildiği gibi, aynı türde yıllar, farklı habitatlardaki populasyonlar, eşeyler, mevsimler ve yaşam evreleri arasında da değişim gösterebilir. Balıklarda a değerleri 0,001 ile 0,05 arasında değişirken b değerleri 2,5 ile 3,5 arasında değişmektedir.
Boy-ağırlık ilişkisinde yer alan b değeri balığın vücut şeklinin bir göstergesidir ve balığın yaşadığı habitatın özelliklerinden doğrudan etkilenir. b değeri 3’e eşitse balığın boy artışına paralel olarak ağırlığının da arttığı ve balığın her tarafında eşit bir büyümenin olduğundan bahsedilir ki buna izometrik büyüme adı verilir. Değerin 3’ten farklı olması boy artışına karşılık ağırlık artışının fazla veya az olduğu, vücut şeklinin de değişiklik gösterdiği anlamına gelir, bu tür büyümeye de allometrik büyüme adı verilmektedir. Değerin 3’ten küçük olması (negatif allometri), balığın büyüdükçe vücut şeklinin ince-uzun bir form kazandığını, 3’ten büyük olması (pozitif allometri) ise tıknazlaştığını, boyuna oranla vücut derinliğinin, sırt yüksekliğinin ve bunun sonucu olarak da ağırlığının daha fazla arttığını ifade eder. b değerinin izometrik büyümeden (b=3) olan sapmasını görmek için t-testi yapılmak zorundadır. Bu b değeri, aynı zamanda, balığın kondisyonu (ör. sonraki sayfada) hakkında da bilgi sağlamaktadır.