BALIK YETİŞTİRİCİLİĞİ Dersi Balık Biyolojisi soru detayı:
SORU:
Balıklarda yumurta evresi nedir?
CEVAP:
İnkübasyon periyodu da denilen yumurta evresi, döllenmeden embriyonun yumurtadan çıkışına kadar sürer. Çoğu balıkta döllenme dişinin dışında, dış ortamda olmaktadır (dış döllenme). Döllenme spermin yumurtaya girmesi ile olur. Spermin yumurtaya girişini, yumurta zarında tünel şeklinde bir delik olan mikrofil sağlar. Mikrofil yumurtanın animal kutbunda olup sadece bir spermin gireceği kadar geniştir. Normal bir döllenmede balıkların çoğunda yumurtaya yalnızca bir sperm girer. Böylece polispermi, yani yumurtaya 1’den fazla sperm girişi önlenmiş olur. Spermin girmesinden sonra mikrofil kapanır ve koryon kalınlaşır. Mikrofilin bulunuşu ve çapı türe özgüdür. Sperm ve yumurtanın pronükleusları birleştiğinde bir zigot oluşur. İç döllenme sadece birkaç kemikli balıkta görülürken köpek balıklarının tümünde görülür. İç döllenmenin olması için erkekte spermi dişiye iletecek bir kopulasyon organı olmalıdır. Bu yapı farklı sınıflarda farklı yapılardan oluşmuş olabilir ve farklı isimlendirilir. Elasmobranşların pelvik yüzgeçleri klasper (miksopterigiyum) denen bir çift organa dönüşmüştür. Phallostethoidae familyasında pektoral kemer, postkleitrum ve pektoral elemanlar priapiyum’a dönüşmüştür. Sivrisinek balıklarında (Gambussia affinis) anal yüzgeç gonopodyum’a dönüşmüştür.
Döllenme ile yumurtadan çıkış arasında geçen süre, inkübasyon, türlere göre değişir. Örneğin, bazı mercan resifi balıklarında 12 saat, çizgili levrekte birkaç gün; uskumru ve yassı balıklarda 1 -2 hafta, somonlarda ve köpek balıklarında birkaç hafta, ay ve hatta yıllar sürebilir. Genel olarak sıcaklık arttıkça inkübasyon süresi kısalmaktadır. “Yumurtadan çıkış” erken gelişimin en belirgin noktasıdır. Ancak yumurtadan çıkan serbest embriyonun tam gelişimi türler hatta türün kendi içinde bile sıcaklık ve oksijene göre değişmektedir. Döllenmemiş veya yeni döllenmiş yumurtalardan tür tayini çok zor iken ileri gelişim evrelerindeki embriyoların tayini daha kolaydır. Özellikle deniz balıklarında (mezgitler ve yassı balıklar gibi) türe özgü pigmentasyon vücut ve yüzgeç kıvrımları üzerinde görülebilmektedir. Tür tayininde kullanılan diğer özellikler: baş morfolojisi, sindirim sistemi ve kuyruk morfolojisi, miyomer sayısı, gelişmiş yüzgeç ışınları sayısıdır.