BANKACILIK VE SİGORTACILIĞA GİRİŞ Dersi Bankacılıkta ve Sigortacılıkta Risk soru detayı:

CEVAP:

Bankalar faaliyetlerinin önemli bir kısmını mevduat gibi yabancı kaynaklarla finanse ederler. Mali durumlarının güçlü olduğunu yabancı kaynak sağlayanlara ve denetim otoritelerine raporlamalar yapmak suretiyle gösterirler. Bankalar faaliyetleri nedeniyle kredi riski, piyasa riski ve operasyonel riske maruzdurlar. Bankaların güven sağlaması, maruz kaldıkları riskler için yeterli tutarda sermaye
bulundurmasıyla mümkün olacaktır. Sermayenin ne kadar tutulacağı hususuna sermaye yeterliliği düzenlemelerinde yer verilmiştir. Bu düzenlemelerde sermaye yeterliliği standart (SYR) oranı tanımlanmış ve oranın asgari %8 olması gerektiği belirtilmiştir. SYR oranının yüksek olması bankanın mali gücünün yüksek olduğunu gösterir. SYR oranının, asgari oranın altına düşmesi ise bankanın
yükümlülüklerini karşılama riskini ve iflas riskini artırır.  Basel düzenlemeleri Basel-I ve Basel-II olarak adlandırılmıştır. Basel-I, 1988 yılında geliştirilmeye
başlanmış ve revize edilmiştir. Bankacılık faaliyetlerinin yapısındaki değişiklikler, Basel-II’yi geliştirmeye yöneltmiştir. Bu düzenlemelerde, bankanın kredi riski, piyasa riski ve operasyonel riski için sermaye yükümlülüğü getirilmiştir. Piyasa riski ve operasyonel risk konuları altında riskin hesaplama yöntemlerine yer verilmişti. Piyasa riski tutarı ve operasyonel risk tutarı bankaların söz konusu risklere ilişkin asgari bulundurması gereken sermayeyi ifade etmektedir. Risk tutarlarının 12,5 ile çapılması suretiyle piyasa riskine esas tutar ve operasyonel riske esas tutar hesaplanır. (12,5 katsayısı birin (1) asgari sermaye yükümlülüğü olan %8’e bölümüdür.) Kredi riskinin bir kısmı bankacılıktaki kredi karşılıklarına ilişkindir (BDDK, 2016). Kredi riskinin sermaye yeterliliği standart oranına etkisi kredi riskine esas tutarın hesaplanmasıyla olmaktadır. Kredi riskine esas tutarın hesaplanması, Basel-I kapsamında tanımlanmış ve Basel-II düzenlemesinde ciddi
boyutta değişikliğe uğramıştır. Konunun basitleştirilmesi açısından burada Basel-I düzenlemelerine yer verilecek ve örneklerle açıklanacaktır.