BANKACILIK VE SİGORTACILIĞA GİRİŞ Dersi Bankacılıkta ve Sigortacılıkta Risk soru detayı:
SORU:
Basel-I ve Basel-II Uzlaşısı konusunu açıklayınız.
CEVAP:
Basel-II standardı, 2006 yılında Basel Bankacılık Komitesi tarafından kabul edilmiştir. Basel-II’nin getiriliş amacı, bankaların risklerinin daha iyi ölçülmesi ve buna göre sermaye yükümlülüğü düzenlemelerinin oluşturulmasıdır. Basel-I’de yer alan OECD kuralının ve gayrimenkul teminatlı olmayı esas alan kredi riski ölçümünün doğru bir yaklaşım olmadığı düşünülmüştür. Basel-II’de derecelendirme kuruluşlarının notları veya bankanın ürettiği derecelendirme notları, kredi riskinin ölçümünde belirleyici hale gelmiştir. Kredi derecelendirme kuruluşlarının kredi derecelerinin piyasa katılımcıları tarafından mutlak doğru
olarak kabul edilmesi ve sınırlı sayıda firmanın derecelendirme yapması, bu kuruluşlara olan bağımlılığı artırmıştır. Bu nedenle son zamanlarda, Avrupa Birliği ve Finansal İstikrar Kurulu tarafından derecelendirme kuruluşlarına olan bağımlılığın azaltmasına yönelik çeşitli çalışmalar yapılmıştır. Bankacılıkta risk ölçüm sisteminin tamamıyla kredi derecelendirme sistemi üzerine kurulmuş olması ve alternatifinin bulunmaması nedeniyle bir ilerleme kaydedilememiştir.
Basel-II’de kredi riskinin ölçümü dört yaklaşımdan biriyle yapılabilmektedir. Bu yaklaşımlar, basitleştirilmiş standart yaklaşım, standart yaklaşım, temel içsel derecelendirmeye dayalı yaklaşım ve gelişmiş derecelendirmeye dayalı yaklaşım’dır. Diğer taraftan, Basel-II kapsamında getirilen operasyonel
riskin ölçülmesine ilişkin yöntemler yukarıda operasyonel risk bölümünde anlatılmıştır.Basel-II’de bankanın aktifi çeşitli portföylere (hükümetler, kurumsal vb.) ayrılmaktadır. Basel-II’nin standart yaklaşımına göre, kredi derecelendirme kuruluşlarının verdikleri kedi dereceleri risk ağırlıklarının belirlenmesinde esastır. Söz konusu kredi dereceleri esas alınarak, aşağıdaki risk ağırlıkları uygulanır. Örneğin, BB+ derecesine sahip bir OECD ülkesine ait yabancı para tahviller Basel-I’de %0 risk ağırlığına tabi tutulurken, Basel-II’de %100 risk ağırlığına tabi tutulmaktadır. Yani Basel-II ile birlikte, kredi derecesi düşük ülkelerin tahviline yatırım yapan bankanın sermaye yükümlülüğü artmaktadır ve sermaye yeterliliği standart oranı düşmektedir. Basel-II’nin standart yönteminde temel varsayım, kredi derecelendirmelerinin doğru olduğudur.