TÜRKÇE CÜMLE BİLGİSİ II Dersi CÜMLENİN TAMAMLAYICI ÖĞELERİ: NESNE, YER TAMLAYICISI, ZARF TÜMLECİ soru detayı:
SORU:
Belirtili nesne nedir?
CEVAP:
Türkçede nesne iki türlüdür: Eğer nesne ekli yükleme hâlindeyse buna “belirtili nesne”, eksiz yükleme hâlindeyse buna da “belirtisiz nesne” denir. Belirtili nesne, -ı (-i, -u, -ü) yükleme hâli ekini alır ve belirli bir varlığı ifade eder. Belirtili nesnenin söz diziminde belli bir yeri yoktur, cümlenin herhangi bir yerinde bulunabilir. Özellikle vurgulanmak istendiğinde yükleme yaklaştırılır:
Sana dar gelmeyecek makberi kimler kazsın
Gömelim gel seni tarihe desem sığmazsın
(Mehmet Akif Ersoy)
Cümle çözümlemelerinde nesne ögesini bulmak için yükleme “ne, neyi” ve “kimi” soruları yöneltilir. Bunlara cevap olan öge nesnedir. Ancak ne sorusunun cevabı olan nesne, belirtisiz nesnedir:
Onları zaptedebilirse bir veya birkaç şarkı besteleyebilirdi.
(Peyami Safa, Fatih-Harbiye)
Ne besteleyebilirdi?
Bir veya birkaç şarkı, belirtisiz nesne.
Kuytu ormanları, tenhâ bağları
Geziyor mevsimin yorgun rüzgârı
Neyi geziyor?
Kuytu ormanları, tenhâ bağları; belirtili nesne.