CEVAP:

Bireyin siyasal toplumsallaşması sürecinde etkili rol oynayan kurumlardan biri de farklı amaçları bulunan çeşitli toplumsal/siyasal dernek ve örgütlerdir. Bireyin hayatı birbirinden farklı dernek ve örgütlerde değişik roller oynayarak geçer. Özellikle hayatın olgunluk, yetişkinlik ve yaşlılık dönemlerinde bu tür örgüt ve dernek üyelikleri öne çıkar. Meslek birlikleri, sendikalar, dinî örgütler, siyasal örgütler, hemşehrilik dernekleri, spor ve eğlence birlikleri gibi çeşitli dernek ve örgütler birey hayatında önemli yer tutar. Bu tür dernek ve örgütlerin, siyasal toplumsallaşma sürecinde belli etkileri olduğu kabul edilmektedir. Meslek birlikleri veya grupları, temelde siyasal bir örgüt olmamakla birlikte siyasal sistemin kararlarından olumlu veya olumsuz şekilde etkileneceğinden siyasal hayatla ilgilidirler. Mesela bir işçi sendikası hükümetin asgari ücretle ilgili kararından etkilenir, yükseköğrenim gençliği öğrenci harçlarının artırılmasından veya yurt ücretlerinden etkilenir.

Dolayısıyla meslek grubu siyaset dışı bir alanda gözükse de siyasal hayattan bağımsız ve ilgisiz değildir. Belli siyasal tutum, değer, kural ve davranışın geliştirilmesi, üyeleri tarafından benimsenmesi, ortak hareket edilmesi gibi eylemlerde etkili olabilmektedir. Siyasal amaçlı veya siyasal amaçlı olmayan dernek ve örgütler, birey için bir tür siyasal eğitim mekânı olarak işlev görmektedir. Elbette her bir dernek veya örgütün bireyin bir siyasal insan olarak yetişmesinde veya siyasal benlik kazanmasında eşit derecede etkide bulunduğu söylenemez. Amacı siyasal olanların, mesela siyasal partilerin etkisi, amacı siyasal olmayanlarınkinden daha fazla ve doğrudandır.

Bu dernek veya örgütler, bireylerin daha sonraki hayatlarında kullanabilecekleri çeşitli siyasal bilgi, kural, duygu ve tutum edinmelerinde kaynak işlevi görürler. Bu dernek ve örgütlerdeki çeşitli çalışma usulleri, kazanılan beceriler ve geliştirilen bazı kişisel meziyetler bireyin siyasal hayatta etkin rol oynamasını sağlayabilir. Mesela topluluğa hitap etme, etkin propaganda, komisyon hâlinde çalışma, rakiplerinin zaaflarını yakalama, başkalarını etkileyecek yöntemler bulma, değişik alternatifler arasında isabetli seçim yapabilme gibi beceriler edinmede bu örgüt ve dernekler kaynaklık edebilir.