CEVAP: Osmanlı Devleti ve İran ile bir ara devlet içinde devlet gibi hareket eden Mısır’da modernleşme askerî reformlarla başlamıştır. İkinci modernleşme alanı devlet bürokrasisinin yenileşmesi olmuştur. Modern eğitimin öncelikli görevi, sivil ve askerî bürokrasinin nitelikli personel ihtiyacını karşılamaktır. Üç ülkede de modernleşme laik bir karakterde gelişirken geleneksel eğitim varlığını sürdürmüştür. Mısır İngiltere’nin sömürgesi olunca kendi gelişim mecrasından çıkmış; din/eğitim bir siyasal mücadele aracına dönüşmüştür. Geleneksel eğitim ve mollalar da İran’da pozisyonunu korumuştur. Osmanlılarda ise geleneksel eğitim ve ulema sürekli olarak etkinliğini kaybetmiştir.