ULUSLARARASI ÖRGÜTLER Dersi Birleşmiş Milletler Sistemi soru detayı:
SORU:
Birleşmiş milletler örgütünde güvenlik konseyinin görevleri nelerdir?
CEVAP:
Güvenlik Konseyi, örgütün en başta gelen amacı olan uluslararası barış ve güvenliğin korunmasından birincil sorumlu organdır (madde 24). Kuruluşunda 11 üyeli olan Konsey, 1963’te yapılan değişiklikten bu yana 15 üyeye sahiptir. Bu sayının artırılması gerektiği, Konsey’de bir demokrasi açığı olduğu eleştirileri dile getirilip bu yönde çalışmalar da yapıldıysa da bir uzlaşma sağlanamadı. 15 üyenin 5’i P5 (Permanent Five) denilen sürekli üyelerdir. Bunlar, ABD, Rusya Federasyonu, Çin, Büyük Britanya ve Fransa’dır. Çin’in temsili ilk zamanlarda sorun olduysa da 1971’den beri Çin Halk Cumhuriyeti tarafından temsil edilmektedir. SSCB’ye ait olan kol-tuk ise bu devletin 1991’de dağılması üzerine onun ardıl devleti olarak Rusya Federasyonu’na geçmiştir. Geri kalan 10 üye, Genel Kurul tarafından, 2/3 oy çokluğu ile ve 2 yıllığına seçilir, araya bir dönem girmeden tekrar seçilemez. Bu kuralın amacı, hep aynı devletlerin Konseyde yer almasını engellemek, tüm devletlere seçilmek için şans tanımaktır. Sürekli ol-mayan üyelerin, 23. maddeye göre, uluslararası barış ve güvenliğin korunmasına katkıda bulunabilecek orta büyüklükte devletler arasından ve adil bir coğrafi temsil sağlanacak biçimde yapılması gerekmektedir. Ancak ilk koşula pek de uyulduğu söylenemez. Çok küçük devletler de Konsey’e seçilmişlerdir. Konsey’in halen kullandığı bir başka önemli yetki barış güçlerinin kurulması ve yönetilmesidir. Konsey misyonun kurulmasına karar verir, görev tanımını yapar. Görev süresinin uzatılması ya da sona erdirilmesi de Konsey’in yetkisindedir. Kabul eden devlet istese dahi Konsey misyona son verebilir.