BİZANS TARİHİ Dersi BİZANS DEVLET YAPISI VE EĞİTİM SİSTEMİ soru detayı:

CEVAP:

Orta Bizans döneminin taşra teşkilat yapısını ifade
eden yeni kavram tema’dır. Tema sistemi eyalet yönetimi
bakımından bir yeniliktir ve genel bir reformun sonucu olarak
değil imparatorluğun savunma ihtiyaçlarının bir sonucu
olarak doğmuştur. Tema sözcüğü ilk başlarda askeri birlik
mensuplarının kayıtlarının tutulduğu defteri ifade ediyordu.
Zamanla askeri birliğin kendisini sonra da askeri birliğin
bulunduğu bölgeyi ifade eder hale geldi. Nihayetinde, bir
idari yönetim birimini ifade eden bir kavrama dönüştü.
Temalar tamamen askeri nitelikte yönetim birimleri olup
başlarında o askeri bölge için bütün askeri ve sivil otoriteyi
elinde tutan sınırsız yetkileri olan sadece imparatora karşı
sorumlu ve genellikle 3 ya da 4 yıllığına atanan bir general
(stratigos) bulunuyordu. Onun yanında ilk başlarda bölgedeki
sivil idarenin başı olarak tema prokonsülü bulunmaktaydı.
Başka sivil memurlar da temada görev yapmaktadır. Ayni
vergileri tahsil etmek ve askeri birlikler için gerekli ikmali
sağlamakla görevli protonotarios, İstanbul’daki bir
mahkemeden gelerek yargılama sırasında tema generalinin
yanında hazır bulunan yargıç (kritis), temadaki askerlerin
kayıtları tutan hartularios bu memurlara örnek gösterilebilir.