BİZANS TARİHİ Dersi BİZANS DEVLET YAPISI VE EĞİTİM SİSTEMİ soru detayı:
SORU:
Bizans dönemindeki ordunun yapısını anlatınız.
CEVAP:
Ordu 5. yüzyıl ortalarına kadar, yeni imparatoru
seçme hakkına sahipti. Ordu, tahta geçecek kişinin
imparator (augustus) ilan edildiği tören sırasında iktidarı
imparatora teslim ediyordu. Daha sonra imparatoru seçme
yetkisinin senatoya geçmesi ve dimosların etkinliğinin
artmasıyla, ordunun yönetimdeki ağırlığı zayıfladı.
Ordunun paralı askerlerden oluşması sonucu,
imparatorluğun idaresinin yabancı kökenli ordu
komutanlarının eline geçeceği endişesi de imparatorluk
içinde birbiriyle çatışan güç odaklarını senato etrafında
birleştirdi. Bu gelişme ordunun yönetimdeki etkisini
azaltan bir faktör oldu. Ordu orta Bizans döneminde
yönetim alanındaki eski etkinliğini yeniden elde etti. İdari
alanda yapılan yeni düzenlemeler sonucu imparatorluk
tema olarak adlandırılan geniş idari bölgelere bölündü.
Bunun sonucu tema kumandanı olan generaller geniş
yetkilere sahip olarak büyük askeri ve siyasi güç
kazandılar. Bu dönemde ordu paralı askerlerden değil yerli
halktan askere alınan kişilerden oluşmaktaydı. Ordunun
etkinliğinin artmasına bağlı olarak orta Bizans döneminde,
ordu saflarından gelen yetenekli pek çok general
imparatorluk makamına kadar yükseldi. İzleyen yeni
düzenlemeler sonucu temaların daha küçük bölgelere
bölünmesinin ardından yerel komutanların imparator olma
ihtimali de azaldı. 11. yüzyıla gelindiğinde temalarda
yönetsel yetkiler sivil ve askeri idareciler arasında
paylaştırıldı. Kuzey ile doğu sınırlarının kalıcı hale
gelmesinin halkta güvenlik konusundaki endişeleri ortadan
kaldırması sonucunda, o güne kadar kamusal yaşamın
önemli bir unsuru olagelmiş ordunun etkinliği büyük
ölçüde azaldı.