BİZANS TARİHİ Dersi BİZANS DEVLET YAPISI VE EĞİTİM SİSTEMİ soru detayı:

CEVAP:

mparator Konstantinos ilk olarak İstanbul’u
Trakya İdari Bölgesinden ayırdı ve İstanbul eyaletini
oluşturdu. İstanbul eyaletinin yönetimini Roma
döneminde prokonsül, Bizans’ta antipatos denilen eyalet
valisine (prokonsüle) verdi. Ayrıca İstanbul’da başkentin
idaresinden, şehre hububatın sağlanmasından ve loncalar
ile esnafın denetiminden sorumlu olan şehir eparhos’u
kadrosunu oluşturdu. Bu devlet memuru, Bizans tarihi
boyunca başkent hayatında önemli rol oynadı. Adalet
hizmetleri, asayiş, şehrin iaşesinin temini onun görev
alanına giren konular olup şehrin ticaret ve üretim dâhil,
bütün ekonomik hayatı onun denetimi altındaydı. Daha
sonra eparhos’a yargısal yetkiler de verildi.
Konstantionos, merkezi idareyi takviye etmek amacıyla,
erken dönem Bizans tarihinde imparatorluk ailesinin
dışında herhangi birinin gelebileceği en üst makam olan
magister officiorum kadrosunu 320 yılında oluşturdu.
Bütün eyaletlerin (praefectura) yönetimi, devletin
güvenlikle ilgili hizmetleri, imparatorun şahsi güvenliği,
saray törenlerinin düzenlenmesi, yabancı elçi heyetlerinin
kabulü, posta hizmetleri gibi işler magister officiorum’a
bağlı olarak çalışan kalabalık bir sivil memur grubu
tarafından yürütülüyordu. Magister officiorum, görevinin
önemi ve sorumluluklarının çok olması sebebiyle
imparatorla her gün görüşüyordu. Böylece 4. yüzyıldan
başlayarak 6. yüzyıla kadar merkezi idarenin en önemli üst
düzey görevlisi oldu. Bu makamların dışında hukuk
işlerinden, kanunların ve emirnamelerin hazırlanmasından
sorumlu questor sacri palatii denilen adalet bakanlığı
oluşturuldu. Darphane ve madenlerin denetimi, nakdi
vergilerin toplanması ve devlet görevlilerinin ücretlerinin
ödenmesinden sorumlu comes sacrarum largitiorum olarak
adlandırılan maliye bakanlığı meydana getirildi.
İmparatorun özel hazinesinden sorumlu comes rerum
privatorum denilen bir makam da ihdas edildi. Bu
makamların başındaki kişilerin bugünkü bakanlara denk
düşen görevleri de vardı. Sivil idarenin diğer görevlileri arasında, imparatorun arşivinden sorumlu protosekretis,
imparatorun özel ve gizli mektuplarını yazan ve mistikos
olarak adlandırılan özel kalemi, posta hizmetleri ve
yabancı elçilere verilen hediyelerden sorumlu tu dromu
olarak isimlendirilen memuru, 9. yüzyıldan önce saraya
bağlı olan sonra Patrikhaneye bağlanan İstanbul’daki
büyük yetimhaneden sorumlu orfanotrofos adlı memuru
ile sarayın muhafız kuvvetleri komutanı olan ve
protostrator olarak adlandırılan memuru gelmektedir.