CEVAP:

Bizdeki resmi basın, örnek alınan Avrupa basınının tersine bir yol izlese de bazı toplumsal dinamikleri harekete geçirebilmiştir. Bu toplumsal dinamikler şu şekilde özetlenebilir: • Toplumsal değişme gerekliliğini ortaya çıkartmıştır. • Laikleşme yolunda ilk adımlar atılmıştır. İslam artık diğer dinlerle eşit koşullarda yaşaması istenmekle yetinilen bir inanç şekline bürünmüştür. • Merkeziyetçiliğin pekiştirilmesi mümkün olmuştur. Osmanlı, yerel yönetimlere belirli ölçüde özerklik tanıyarak ve bunu gazetelere yansıtarak, merkeze bağlılığı artırmaya çalışmıştır. • Avrupa merkezli bir dünya görüşü benimsenmiştir. Dış haberlerde Avrupaya önem verilmiş buradaki emperyalizm övgü kazanmıştır. • Dinamik kamuoyuna doğru ilk adım atılmıştır. Her soruna dini çerçevede sorun bulmak yerine bunu dışarıda tutan açık tartışmalara girilmesi dinamik kamuoyu için ilk adımı oluşturmaktadır. • Mesajların daha geniş kitlelere yansıtılmak istenmesi dilde sadeleşmeyi beraberinde getirmiştir. • Batı kaynaklı sözcük ve kavramların yaygınlaşması sözkonusu olmuştur. • Türkçe ve Arapçanın yanyana kullanılması dile bağlı ulusçuluğu körüklemiştir. • İlk gazeteler haber vermekten çok eğitim aracı görevini üstlenmiştir.