CEVAP:

Borç ve borç ilişkisi arasında doğum anı, kapsam, devredilebilme ve sona erme açılarından farklar
bulunmaktadır.
İki kavram öncelikle doğum anı bakımından farklılık arz edebilir. Kural şudur: Aksi sözleşme ile
düzenlenmemişse, borç, borç ilişkisi ile aynı anda doğar. Elden işlemlerde, örneğin peşin satışta durum
budur. Borç, borç ilişkisinin kurulmasından sonra (devamı sırasında) da doğabilir. Örneğin kira
sözleşmesinde, kira parası ödeme borcu böyledir. Borç, borç ilişkisinden bağımsız, dış olgulara bağlı
olarak da doğabilir. Örneğin koşul ya da vadeye bağlı sözleşmelerde, koşul gerçekleştiğinde ya da vade
dolduğunda borç doğar; aynı durum faizli ödünçte faiz borcunun sonradan doğması hali için de geçerlidir.
Borç, borç ilişkisinin sona ermesinden sonra da doğabilir. Örneğin kiracı, kiralanan ya da ödünç alınan
şeyi sözleşme sona erdiğinde iade etme borcu altındadır.
Borç ve borç ilişkisi kavramları kapsam bakımından da farklılık gösterebilirler. Borç ilişkisinin
kapsamı bir borçtan ya da birden fazla borçtan oluşabilir. Örneğin taşınır satışı sözleşmesinde satıcının
malın mülkiyetini devir ve malı teslim etme aslî (birincil) borcudur. Bunun yanı sıra satıcının, ayıptan ve
zapttan sorumluluk gibi yan borçları vardır. Ayrıca satıcı rehin, cezaî şart gibi güvence niteliğinde bağlı
(fer’i) borçlar da üstlenmiş olabilir. Buna karşılık alıcının da bedeli ödeme, teslim ve taşıma masraflarını
ödeme borçları vardır. Borç ilişkisinde, bu borçların yanı sıra faiz, cezaî şart, kefalet gibi bağlı (fer’i)
haklar denilen haklar da yer alabilir. Ayrıca, bu ilişki, yenilik doğuran haklar, def’i hakları gibi yan (tali)
hakları da içerir.
Borç ve borç ilişkisi kavramları devredilme noktasında da farklılık gösterir. Borç ilişkisi,
devredilmişse, devredenin o borç ilişkisinin tarafı olma sıfatı sona erer. Borcun devri durumunda ise,
sadece borç devredilir; taraf sıfatı ve buna bağlı olan hak ve borçlar sona ermez.
Borç ve borç ilişkisi arasında sona erme nedenleri bakımından da farklılıklar vardır. Borç ilişkisini
sona erdiren haller, tüm borçların ifa edilmiş olması, sona erdirme sözleşmesi, sürenin geçmesi (dolması),
fesih ve fesh-i ihbar, dönme ve geri almadır. Bir borç ise şu sebeplerle sona erebilir: İfa, ibra, takas,
borcun imkânsız hale gelmesi, alacaklı ve borçlu sıfatlarının birleşmesi.