TEMEL CEZA MUHAKEMESİ HUKUKU BİLGİSİ Dersi DAR ANLAMDA KOVUŞTURMA VE KANUN YOLLARI soru detayı:

PAYLAŞ:

SORU:

Bozmadan sonra serbestlik ilkesi nedir?


CEVAP:

Yargıtay’dan verilen bozma kararına bölge adliye veya ilk derece mahkemesinin direnme hakkı vardır (CMK m.307/3). Yani bozma kararı kendisine geldiğinde, tarafları toplayıp duruşma açan bölge adliye mahkemesi veya ilk derece mahkemesi, ilgililerin görüşlerini aldıktan sonra, Yargıtay ceza dairesinin kararına uyabilir veya direnebilir. Bu bağlamda mahkeme, Yargıtay’ın bozma kararından sonra, karara direnme veya uyma konusunda tamamen serbesttir. Buna “bozmadan sonra serbestlik ilkesi” denir. Bölge adliye mahkemesi veya ilk derece mahkemesi eğer bozmaya uyarsa, uymadan sonra yeniden vereceği hükümde de kural olarak serbesttir. Dolayısıyla ilk verdiği karardan bağımsız olarak tamamen yeni bir karar verme imkanına sahiptir. Buna ilişkin ilkeye ise “uymadan sonra serbestlik ilkesi” denir. Ancak bu serbestisinin istisnasını aleyhe değiştirme yasağının söz konusu olduğu haller oluşturur. Mahkeme bozmaya uyduktan sonra tekrar eski kararını verirse bu kararına karşı da temyiz yoluna gidilirse, bu durumda başta ceza dairesinin kararına uyduğundan, temyiz incelemesi yine Yargıtay ilgili ceza dairesi tarafından yapılır. Örneğin sanığın savunma hakkının kısıtlandığı gerekçesiyle karar bozulduğunda, bu karara uyan bölge adliye mahkemesi veya ilk derece mahkemesi, sanığa savunma hakkı verdikten sonra tekrar eski kararını verebilir. Bu kararına karşı da temyize gidildiğinde, mahkeme ilk başta uyma kararı verdiğinden hüküm yine Yargıtay ceza dairesi tarafından incelenecektir. Nitekim uymadan sonra verilen bu karar direnme ısrar değil; bilakis yeni bir karardır. Buna karşın Yargıtay’dan verilen bozma kararına bölge adliye veya ilk derece mahkemesinin doğrudan direnme hakkı da vardır. Direnme kararları, kararına direnilen daireye gönderilir. Daire, mümkün olan en kısa sürede direnme kararını inceler ve yerinde görürse kararını düzeltir; görmezse dosyayı Yargıtay Ceza Genel Kuruluna gönderir. Direnme üzerine Yargıtay Ceza Genel Kurulunca verilen kararlara karşı direnilemez (CMK m.307).Yargıtay’dan verilen bozma kararına bölge adliye veya ilk derece mahkemesinin direnme hakkı vardır (CMK m.307/3). Yani bozma kararı kendisine geldiğinde, tarafları toplayıp duruşma açan bölge adliye mahkemesi veya ilk derece mahkemesi, ilgililerin görüşlerini aldıktan sonra, Yargıtay ceza dairesinin kararına uyabilir veya direnebilir. Bu bağlamda mahkeme, Yargıtay’ın bozma kararından sonra, karara direnme veya uyma konusunda tamamen serbesttir. Buna “bozmadan sonra serbestlik ilkesi” denir. Bölge adliye mahkemesi veya ilk derece mahkemesi eğer bozmaya uyarsa, uymadan sonra yeniden vereceği hükümde de kural olarak serbesttir. Dolayısıyla ilk verdiği karardan bağımsız olarak tamamen yeni bir karar verme imkanına sahiptir. Buna ilişkin ilkeye ise “uymadan sonra serbestlik ilkesi” denir. Ancak bu serbestisinin istisnasını aleyhe değiştirme yasağının söz konusu olduğu haller oluşturur. Mahkeme bozmaya uyduktan sonra tekrar eski kararını verirse bu kararına karşı da temyiz yoluna gidilirse, bu durumda başta ceza dairesinin kararına uyduğundan, temyiz incelemesi yine Yargıtay ilgili ceza dairesi tarafından yapılır. Örneğin sanığın savunma hakkının kısıtlandığı gerekçesiyle karar bozulduğunda, bu karara uyan bölge adliye mahkemesi veya ilk derece mahkemesi, sanığa savunma hakkı verdikten sonra tekrar eski kararını verebilir. Bu kararına karşı da temyize gidildiğinde, mahkeme ilk başta uyma kararı verdiğinden hüküm yine Yargıtay ceza dairesi tarafından incelenecektir. Nitekim uymadan sonra verilen bu karar direnme ısrar değil; bilakis yeni bir karardır. Buna karşın Yargıtay’dan verilen bozma kararına bölge adliye veya ilk derece mahkemesinin doğrudan direnme hakkı da vardır. Direnme kararları, kararına direnilen daireye gönderilir. Daire, mümkün olan en kısa sürede direnme kararını inceler ve yerinde görürse kararını düzeltir; görmezse dosyayı Yargıtay Ceza Genel Kuruluna gönderir. Direnme üzerine Yargıtay Ceza Genel Kurulunca verilen kararlara karşı direnilemez (CMK m.307).