GÖÇ VE GÖÇ SORUNLARI Dersi Göç Teorileri soru detayı:

CEVAP:

Brettell ve Hollifield (2000) çalışmasına göre farklı bilimsel disiplinler göç olgusuna karşı farklı bakış açılarına dayanan yaklaşımlar geliştirmişlerdir. Bunlar;

• Antropologlar kimin, ne zaman ve neden göç ettiğinden çok, bir göçmen olmanın deneyimi ve anlamı ile ilgilenmektedirler. Göç olgusunu, kadın ve erkek, akrabalar veya aynı kültürel ve etnik alt yapıya sahip insanlar arasındaki sosyal ilişkilere yaptığı etkiler olarak ele almaktadırlar. Göçmenlerde oluşan sosyal ve kültürel değişiklikleri öne çıkaran antropologlar göç konusunda evrensel olarak kabul edilebilecek, her zaman ve her yerde geçerli olan bir göç kavramından söz edilemeyeceğini savunmaktadırlar.

• Nüfus bilimciler için göç, nüfus değişiminin temel nedenlerinden birini oluşturmaktadır. Doğumlar, ölümler ve göç, nüfus değişiminin temel unsurlarıdır. Nüfus bilimciler daha çok sayısal verilerle çalıştıkları için göçün yönü, seyri ile göçmenlerin yaşı, cinsiyeti ve eğitimi gibi özellikleri ile ilgilenmektedirler. Nüfus bilimciler, “Kim göç eder?”, “Ne zaman göç eder?” gibi sorular etrafında çeşitli tahmin modelleriyle geleceğe yönelik olarak göçe bağlı nüfus hareketliliğini öngörmeye çalışmaktadırlar.

• Ekonomistler “Kimler göç eder?” sorusunu sormakta göçün ekonomik yönünü ele almaktadırlar. Bireysel göç kararı verilmesi ve bunu etkileyen değişkenlerin neler olduğu ya da bölgeler arası gelişmişlik farklılıklarına dayalı nedenler ile göçü ve göç sürecini analiz etmektedirler. Ekonomi disiplininde göç araştırmaları, ekonomik faktörleri merkeze alan ve faydasını maksimize etmeye çalışan “rasyonel birey” varsayımına dayanarak, göçün fayda ve maliyetlerinin hesaplanmasına dayalıdır.

• Tarihçiler nüfus hareketlerinin belirleyici unsurları ve sonuçları ile ilgilenirler. “Kim, ne zaman ve neden hareket ediyor?”, “Neden insanların bir kısmı göç ederken, başka bir kısım insan göç etmemeyi tercih ediyor?”, “Hareket edenlerin göç etme ve yerleşme deneyimleri nelerdir?” gibi soruları sormaktadırlar.

• Hukukçular, hukuk kurallarının göç olgusunu nasıl şekillendirdiği üzerinde çalışmakta ve tutarlı bir göç kontrol rejiminin oluşturulmasının zorunluluğuna işaret etmektedirler. Teorideki hukuk ile uygulamadaki hukuk arasında bir boşluk olduğu ve bunun nereden kaynaklandığı araştırılmaktadır.

• Sosyologlar, “Göç neden olur?” ve “Zaman içerisinde nasıl devam eder?” sorularına yanıt aramaktadır. Sosyologlar da antropologlar gibi göç ve göçmenlerin uyum sürecini temel alan bir anlayışla sosyal ilişkilere vurgu yapmaktadırlar. Aralarındaki fark ise sosyologlar özellikle göç alan toplumlar üzerinde çalışırken, antropologlar hem göç veren hem de göç alan toplumlar üzerinde durmaktadır. Her iki disiplin de göç süreci üzerinde hem nedensel hem de devam ettirici bir faktör olan göç ağları üzerinde ağırlıklı olarak durmaktadır.

• Coğrafyacılar temelde mekânsal ilişkilerle ilgilenirler. Bu nedenle göç araştırmalarında istihdam kalıpları ve yerleşim kalıpları arasındaki ilişkiler, etnik yerleşim bölgelerinin oluşumu ve gelişimi ile farklı etnik ve ırksal grupların ayrışmasının değişen kalıplarına dikkatlerini verirler.