CEVAP:

Ceza muhakemesinde bazen uyuşmazlıklar arasında ortak noktalar bulunabilir. Örneğin bir kişi hakkında farklı mahkemelerde birden fazla dava açılmış olabilir. Uyuşmazlıklar arasında bulunan bu tür ortak noktalar bağlantı olarak ifade edilmektedir. Kanunkoyucu, uyuşmazlıklar arasında ortaya çıkan bu ortak noktalardan bazılarına bir takım hukuki so- nuçlar da bağlamıştır. Burada bağlantı türleri ve bunların hukuki sonuçları ele alınacaktır.

Uyuşmazlıklar arası bağlantılar öncelikle tek tip (tek yönlü) bağlantı ve karışık (çok yönlü) bağlantı olarak ikiye ayrılır. Aralarında bağlantı bulunan uyuşmazlıklardan her ikisi de ceza muhakemesinin alanına giriyorsa ve cezai nitelikteyse, bu tür bağlantıya tek tip (tek yönlü) bağlantı denir. Örneğin bir kişi hakkında hem hırsızlıktan dolayı Eskişehir asliye ceza mahkemesinde hem de yağmadan dolayı Kütahya ağır ceza mahkemesinde açılmış davalar varsa; bu durumda bu iki uyuşmazlık arasında sanık bakımından ortak bir nokta vardır. Bu örnekte olduğu gibi, bağlantılı davalardan her ikisi de cezai nitelikteyse, bu bağlantı türü tek tip bağlantı olarak ifade edilir. Eğer aralarında bağlantı olan uyuşmaz- lıklardan birisi ceza muhakemesinin kapsamındayken diğeri başka bir yargı koluna ait ise (örneğin hukuki veya idari yargının görev alanına giriyorsa), bu durumda uyuşmazlıklar arasındaki bağlantı karışık (çok yönlü) bağlantıdır. Örneğin sanık, hakkında hırsızlıktan dolayı açılmış bir ceza davası bulunurken, hırsızlık konusu malın kendisine ait olduğu iddiasıyla özel hukuk mahkemesinde bir özel hukuk davası açmışsa; hırsızlığa ilişkin ceza davası ile ilgili özel hukuk davası arasında bağlantı vardır. Çünkü ceza muhakemesinin çözüme kavuşturulması, öncelikle özel hukuk davasının konusunu teşkil eden malın kime ait olduğu sorununun çözümüne bağlıdır. Bu şekilde aralarında bağlantı bulunan davalar- dan birisi cezai nitelikteyken diğeri başka bir yargı kolunun kapsamındaysa karışık bağ- lantı söz konusu olur.

Bununla birlikte ceza muhakemesi bağlamında, sadece cezai nitelikteki uyuşmazlıklar arasındaki bağlantıyı ifade eden tek tip (tek yönlü) bağlantı da kendi içerisinde ikiye ayrı- lır. Bu bağlamda kanunun tanımladığı nitelikteki tek tip bağlantılar dar bağlantı; kanunun tanımlamadığı nitelikteki bağlantılar ise geniş bağlantı olarak ifade edilmektedir.

Kanunun tanımladığı türdeki bağlantıyı ifade eden dar bağlantı, CMK’nın 8. madde- sinde hüküm altına alınmıştır. Buna göre; bir kişi, birden fazla suçtan sanık olur (sübjektif bağlantı) veya bir suçta her ne sıfatla olursa olsun birden fazla sanık bulunursa (objektif bağlantı) bağlantı var sayılır. Suçun işlenmesinden sonra suçluyu kayırma, suç delillerini yok etme, gizleme veya değiştirme fiilleri de bağlantılı suç sayılır. CMK m.8’de tanımlanan dar bağlantının yanında, kanunun tanımlamamakla birlikte bir takım hukuki sonuçlar bağladığı geniş bağlantı türleri de vardır (m. 11). Bu bağlamda uyuşmazlıklar arasında var olan ancak CMK m. 8’de tanımlanan bağlantı türlerinden olmayan her türlü ortak nokta geniş bağlantıyı oluşturmaktadır.