CEVAP:

İzin, yetkili resmi makamların, kanunun açıkça öngördüğü hallerde, Cumhuriyet Başsav- cılığının başvurusu üzerine, fail hakkında ceza davası açılmasında kamu yararı olduğu yönündeki irade açıklamalarını ifade eder. İzne tabi suçlar bakımından kanunkoyucu, bu suçlardan dolayı kamu davası açılmasında kamu yararı olup olmadığı konusunda somut olaya göre hareket edilmesi gerektiğine karar vermiş ve somut olay bakımından bu tespi- tin yapılmasını da belirli bir makama bırakmıştır.

İzin de tıpkı şikayet gibi fiile ilişkindir. Bu nedenle iznin verilmesi ya da verilmemesi suça katılanların hepsi bakımından hüküm ifade eder. Kanunlarda bu tür suçların kovuşturulması bakımından izni vermeye yetkili makam olarak genelde Adalet Bakanlığı gösterilmiştir. Örneğin TCK’nın 299. maddesine göre; “Cumhurbaşkanına hakaret eden kişi, bir yıldan dört yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Suçun alenen işlenmesi hâlinde, verilecek ceza altıda biri oranında artırılır. Bu suçtan dolayı kovuşturma yapılması, Adalet Bakanının iznine bağlıdır.”

Öte yandan, memurlar ve diğer kamu görevlileri hakkında, görevleri ile ilgili işledikleri iddia edilen suçlardan ötürü ceza soruşturması açılması, kanunla belirlenen istisnalar dışında, kanunun gösterdiği idari merciin iznine bağlıdır (Anayasa m.129/son). “İzin”, kamu davası açılmasında kamu yararının bulunup bulunmadığı konusunda yasanın yet- kili kıldığı makamın yaptığı bir irade açıklamasıdır. Böylece, kamu davasının mecburiliğiilkesi bir ölçüde yumuşatılmıştır. Bu tür izne tabi suçlar bakımından ancak izin verildik- ten sonra adli makamlarca soruşturma ve kovuşturma yapılabilir.