CEVAP: Chapra, İslâm Medeniyeti’nin yüzyılda gerileme sürecinde olduğunu, bunu yalnızca Abbâsî Halifeliğinin Moğol saldırıları sonrasında son bulmasıyla değil, Haçlı saldırıları (1095-1396) ve İbn Haldûn’un ilk gençlik döneminde Kuzey Afrika dâhil geniş bir coğrafyayı etkileyen veba salgını gibi etkenlerle de açıklama olanağı bulunduğunu; tüm bu gelişmelerin, başka bazı tarih olaylarıyla birleştiğinde, İslâm dünyasının merkezî bölgelerinin zayıflamasına yol açtığını söylemektedir.