CEVAP:

Çin medeniyeti insanlığın en eski uygarlıklarından birisidir. Bu köklü uygarlık insan haklarının gelişmesine siyasi iktidarın sınırlandırılması öğretisiyle katkıda bulunmuştur. Çin’de iktidarı, hükmetme kudretini göklerden alan imparator, devleti halkın refah ve mutluluğu için yürütmekle görevlidir. İmparator bu görevini layıkı ile yerine getiremezse halkın ve devletin geleceğini tehlikeye atarsa halkın direnme hakkı vardır. İmparatorun yönetme vekaletini göklerden alması belki halka bazı somut haklar tanımamaktadır fakat bu vekalet imparatorun ahlaki bir yükümlülük altına girmesi ve siyasi iktidarın sınırlandırılması anlamına gelmiştir. Bu görüşün tam tersi olarak denilmektedir ki 19. yüzyılın sonlarında insan hakları kavramını tercüme etmek üzere bir kelime uyduruluncaya kadar “hak” kelimesinin karşılığının olmadığı bir dilin konuşulduğu ülkede insan haklarından bahsetmek akla pek uygun değildir. İleri sürülen elle tutulur tek insan hakkı olan, yönetimin cennete gitmek için halkın çıkarlarını gözetmek ödevinin bulunması hiç de bir insan hakkı değildir. Yöneticilerin ödevleri ile ifade edilen geleneksel Çin öğretisinin bu durumunun insan hakları problemine farklı bir yaklaşım olduğunu söylemek güçtür (Donnelly, s. 61-62).