CEVAP:

Bu bireylerin değerlendirilmesi konusunda sınırlı sayıda uzman ve değerlendirme aracı bulunmaktadır. Eğitimde kullanmakta
olduğumuz pek çok test ve ölçme aracı çok engelli bireyler için uygun değildir çünkü bu ölçme araçları normal gelişim gösteren bireyleri esas alarak geliştirilmiştir. Dolayısıyla, ölçme aracının genel yapısı nedeniyle aracın kullanımı çok engelli bireyler için uygun olmayabilmektedir. Ayrıca çoğu zaman çok engelli birey ile sağlıklı bir şekilde iletişim kurulamadığından uzman, ideal bir değerlendirme gerçekleştirememektedir. Duruma öğrenci açısından bakıldığında ise değerlendirme süreci öğrenci için heyecan verici ve keyifli olmayabilmekte ve bazen de materyaller öğrenci tarafından kolayca anlaşılmayabilmektedir. Bununla birlikte,
öğrencinin zekâ puanı ve yaş düzeyi bireyin gerçek performansının maskelenmesine neden olabilmektedir.

Değerlendirme sürecine başlamadan önce aşağıda belirtilmiş olan konulara ilişkin olabildiğince çok bilgi toplanmalıdır:
• Genel fiziksel yetenek ve motor yetersizlik,
• Tıbbi geçmiş ve alınan ilaçlar,
• Geniş çaplı bilişsel işlev,
• Gün içerisindeki uyarılma seviyesi,
• En sevilen çevresel koşullar,
• Çocuğun sevdiği ve onu motive eden şeyler.

Değerlendirme sürecinde uyarılma düzeyi büyük bir önem taşımaktadır. Çocuk uykulu ya da düşük uyarılma düzeyindeyken onu değerlendirmek için çok az fırsat yakalanabilecektir (Örneğin yemek sonrası ya da ilaç aldıktan sonra). Oysaki çocuk, motivasyonu ve ihtiyaçlarını artıracak bir ortama yerleştirildiğinde daha fazla eylem sergileyecek, böylece de uzman, değerlendirme yaparken gerçek performansı belirleme açısından daha fazla fırsat yakalayabilecektir. Ayrıca çocuğun değerlendirme esnasında kendini rahat hissetmesi ve sakin olması da diğer önemli noktalardandır. Aksi takdirde çocuğun kontrol altına alınması güçleşecek, bu da değerlendirmeyi başarılı bir şekilde yapmayı zorlaştıracaktır. Tüm bunlara ek olarak çocuğun ortamda bulunduğu pozisyonu da değerlendirme sürecini etkilemektedir. Örneğin çocuğun denge problemini en aza indirecek, baş ve vücudun duruş şeklini kontrol altında tutacak bir oturma pozisyonu seçmek önemli olmaktadır.

Yapılan her bir değerlendirme açık ve detaylı bir şekilde tanımlanmalıdır. Çünkü çoklu engellilerin değerlendirme gereksinimleri çok büyük bireysel farklılıklar gösterebilmektedir. En doğru aracı seçebilmek için ise kapsamlı bir değerlendirme yapmak gerekmektedir. Pek çok değerlendirme aracı oyun becerisini esas almakta, dolayısıyla tecrübe gerektirmektedir. Bununla birlikte, çoklu engelliler değerlendirme sürecine ilişkin bir tecrübeye sahip olmadığından dolayı değerlendirildiğinin farkında olmamaktadır. Çoklu engellilerin yaşları sebebi ile değerlendirme geçmişlerine sahip olduklarını düşünmek yanlış bir varsayım olarak görülmektedir. Çünkü çevremizde dokuz - on yaşlarında olmasına rağmen oyun davranışları hiç değerlendirilmemiş çocuklara rastlanabilmektedir.