CEVAP:

Savaş sırasında Türkiye Büyük Millet Meclisinde oluşturulan Müdafaa-i Hukuk Grubu, Mudanya Mütarekesi’nden sonra artık işlevini tamamlamıştı. Bunun bir siyasal partiye dönüştürülmesi zamanı gelmişti. Zira mecliste yaşanan kimi olaylar da bunu zorunlu kılıyordu. Nitekim Mustafa Kemal Paşa, 6 Aralık 1922’de Halk Fırkası adıyla bir parti kuracağını açıkladı. Atatürk böyle bir parti kurmaktaki amacını şu noktalar üzerine oturtmuştu: Kurtuluş Savaşı başarısını siyaset, yönetim ve ekonomi alanında yapılması gereken inkılaplarla tamamlamak, yapılacak inkılapları bir programa dayandırmak, bu programa halkı da katmak, kurulacak partiyi halkçılık esasına göre yapılandırmak.

Mustafa Kemal Paşa’nın parti kuracağını açıklaması çeşitli tepkiler doğurdu. Özellikle Halkçılık düşüncesine farklı anlamlar yüklenmeye çalışıldı. Mustafa Kemal Paşa ülkenin düşünen kişilerini kurulacak partinin altyapısını hazırlamaya çağırdı. Onların düşüncelerinden yararlanacağını açıkladı. Bunun yanında kendisi de yurt gezisine çıktı. Atatürk yurt gezilerini tamamladıktan sonra Meclisin yenilenmesi konusundaki düşüncelerini hükûmet üyeleriyle de paylaştı. Ancak bu konuda kararı Meclisin vermesi gerekiyordu. Nitekim 1 Nisan 1923’te Aydın milletvekili Esat Efendi ve 120 arkadaşının verdiği seçimlerin yenilenmesini öngören bir yasa teklifi, uzun ve şiddetli tartışmalardan sonra Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından kabul edildi ve seçimlerin yenilenmesi kararlaştırıldı.

Seçimler bittikten sonra Mustafa Kemal Paşa, 4 Ağustos 1923’te “Ağustos’un yedinci Salı günü Halk Fırkasına mensup yeni üyelerin bazı konuların müzakeresi için Meclis binasında öğleden sonra saat üçte hazır bulunmalarını isteyen bir duyuru yayınladı. 7 Ağustos 1923’te Müdafaa-i Hukuk Grubu’na bağlı milletvekilleriyle yaptığı toplantıda uzun bir konuşma yaparak ulusal mücadelenin başlangıcından Millet Meclisinin kuruluşuna kadar Müdafaa-i Hukukun ve Halk Partisi’nin kurulma hazırlıklarını anlattı. Hazırlanan 106 madde ile bir ekten oluşan tüzük tasarısını tartışmak üzere milletvekillerine dağıttı. Bu tasarıyı incelemek üzere bir komisyon kuruldu. Tasarının incelenmesi 9 Eylüle kadar sürdü ve 9 Eylül 1923’te Parti kuruldu. 11 Eylül 1923’te toplanan Halk Partisi üyeleri Mustafa Kemal Paşa’yı Parti Başkanlığına, Başvekil Ali Fethi Bey’i Parti Grup Başkanlığına, Recep Bey’i de (Peker’i) Genel Sekreterliğe seçti.