OSMANLI TÜRKÇESİNE GİRİŞ I Dersi Yazım soru detayı:

PAYLAŞ:

SORU:

Dar ünlülü eklerden yazılışı çeşitlenenler hangileridir?


CEVAP:

Dar ünlülü eklerden yazılışı çeşitlenenler önceki dönemde ünlüsü yalnızca yuvarlak olanlardır.
Bunlar arasında çok canlı bir yapım eki olan lı (li,
lu, lü)’nün eski tek biçimli yazılışı ?? ,uyum süreci içinde çeşitlenmiş, XV. yüzyıldan sonraki metinlerde, az da olsa, ?? da görülmeye başlamıştır.
Uyumun gerçekleşme süreci içinde yaygınlaşan bu
ikinci biçim giderek tersine bir uyumsuzluğa yol
açmış, ek bu kez de yuvarlak ünlülü heceden sonra
lı, li okunmayı gerektirecek bu yeni biçimiyle yazılır olmuştur. Eklerin yazımında tek şekilliliğe olan
eğilimin bir sonucu olan bu durum, hiç şüphesiz
okuma diline yansımış ve yazıya bağımlı bozuk
okuyuşların kaynağı olmuştur. Bu yüzden verdiğimiz örneklerdeki ????? ,konuşma dilinde günlü gibi
söylenirken, metinlerde günli biçiminde okunmuş;
????? ise, gizli gibi söylenirken, gizlü olarak okunmuştur. Günlük dile de yansımış olan bu yazı kaynaklı bozuklukların bugüne kalan en çarpıcı örneği
ebrûli kelimesidir. Olağan söylenişi ebrulu olan bu
kelime, ?????? yazılmasından ötürü öyle okunmuş,
öyle okuyanların dilinden zamanla günlük dile de
atlamıştır