KAMU EKONOMİSİ I Dersi Devletin Mali Alandaki Rol ve Fonksiyonlarındaki Değişim soru detayı:

PAYLAŞ:

SORU:

Devletin düzenleyici rolünün yeni mali yapı üzerindeki etkileri nelerdir, anlatınız.


CEVAP:

Yeni dünya düzeninde devlet üretici olmaktan ziyade düzenleyici ve denetleyici bir rol üstlenmiştir. Piyasanın başıboş bırakılamayacağı gerçeği altında, devletin ne tür bir rol üstleneceği önemlidir. Yıllardır piyasada aktif bir rol oynayan devlet, özelleştirme uygulamaları ile mal ve hizmet üretiminde kısıtlı alanda faaliyet gösterir hale gelmiştir.
Devletin piyasa sürecindeki rolü ise düzenleyici ve denetleyici bir roldür. Genel olarak hem özel sektörün hem de devletin tam olarak üretici ve kolaylaştırıcı/geliştirici fonksiyonları tek başına yerine getiremedikleri kabul edilmektedir. Fakat devlet, özel sektörden farklı olarak, bazı araçlara sahiptir: Devlet, piyasadaki faaliyetleri regülasyona tabi tutarak, pozitif dışsallıkları teşvik ederek, negatif dışsallıklardan koruyarak oyunun kurallarını uymaya zorlayabilir ve denetleyebilir. Bugün her devletin özel sektörün gelişmesine yardım edici kurumsal ve düzenleyici bir çevrenin kolaylaştırıcı ve piyasayı düzenleyici olarak önde gelmesine daha çok ihtiyaç vardır (Dodson ve Paramo, 2001:7). Özel sektör açısından altyapı ve toplumsal hizmetlerin sağlanmasında ortaya çıkan yeni seçeneklerin en iyi şekilde kullanılması için genellikle iyi bir yasal çerçeveye ihtiyaç duyulmaktadır. İyi hazırlanmış yasal düzenlemeler kamunun yararı için toplumların piyasa sonuçlarını etkilemesine yardımcı olabilir. Düzenlemeler, tüketicilerin, işçilerin ve çevrenin korunmasında yardımcı olabilir, rekabet ve yeniliği güçlendirirken tekelci gücün kötüye kullanılmasını engelleyebilir (Dünya Kalkınma Raporu, 1997:16).
Öte yandan regülasyonların bir devlet müdahalesi türü olma özelliği nedeniyle olumsuz sonuçlar da doğurabileceği savunulmaktadır. Bu nedenle regülasyon politikalarının ekonomik etkinsizliğe yol açmayacak ve piyasanın düzenli işleyişini bozmayacak şekilde olması büyük önem taşımaktadır.